Divriği Kompleksi’nin Taş Kenar Tonozları

Authors : Sevda ATAK

Pages : 107-130

Doi:10.16971/vakiflar.1011647

View : 16 | Download : 5

Publication Date : 2022-12-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Anadolu’da Selçuklularla yaygınlaşan taş tonoz inşaatı, XIII. yüzyılın ilk çeyreğinde inşa edilen Divriği Kompleksi’nde, bütün tonoz sisteminin birbirinden farklı olduğu tek yapı olarak karşımıza çıkar. Türkiye Selçuklu mimarisi, kenar sayılarının yüzeyde oluşturdukları çıkıntılı kenarlar ve girintili açılara göre sınıflandırılabilir, olağanüstü ve çok sayıda tonoz çeşitliliğine sahiptir. Divriği Kompleksi ise bu bağlamda, Anadolu’da bilinen en erken tarihli örnekleri temsil etmektedir. Burada, araştırmanın hedefi olarak, Divriği Kompleksi kenar tonozlarını bir dizi şeklinde sunarak, geometrik yapıları üzerinde durulmuştur. Dahası kendinden önce ve sonraki Anadolu Selçuklu eserleri içerisinde de sahip olduğu kenar tonozlar bakımından da bir değerlendirme yapılmıştır. Bunun sonucunda daha erken tarihli yalnız tuğla tonoz örneklerine rastlanır iken, kendinden sonraki yıllarda ise benzer taş tonoz örnekleri mevcut olduğu görülmüştür. Böylelikle de kendi dönemi içerisindeki kesme taş tonoz inşaatına ışık tutmuş ve yayılmasına öncülük etmiş olmalıdır. Bulunduğu coğrafyanın XIII. yüzyıl mimarisi içinde eser, sahip olduğu kenar tonozların inşasında benimsenen çözüm çeşitliliğine dikkat çekerek yeniden değerlendirilmiştir.
Keywords : Divriği Kompleksi, Kenar Tonoz, Kesme Taş, Yıldız Tonoz, Selçuklu Mimarisi