Molla Sadra`da Cebr ve İhtiyar Problemi

Authors : Sedat BARAN

Pages : 93-112

View : 10 | Download : 8

Publication Date : 2016-08-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Cebr ve ihtiyar meselesi İslam dünyasında dini kaygılardan ötü rü şiddetli tartışmaların konusu oldu. Bir grup yaratmada tevhid ilkesi ve Allah Teala’nın varlık alemine mutlak hakimiyeti düşüncesine binaen cebriyyeci düşünceyi savunurken bir diğer grup da ilahi adalet düşüncesine binaen tefviz düşüncesini savundu. Molla Sadra bu iki düşünceyi delilleriyle açıklayıp eleştirdikten sonra Meşşai filozofların konu hakkındaki düşüncelerini açıkladı. Akabinde de “İlimde derinleşen yakin ehlinin görüşü” ünvanıyla yeni bir teori dile getirdi. Hz. Ali’nin “Ne cebr ve ne de tefviz vardır. Bilakis ikisi arası bir şeydir” sözünden esinlenerek dile getirilen bu teoriye göre görme fiili hem göze hem de nefse nispet verildiği gibi beşeri fiiller de hem Allah’a hem de insanoğluna nispet veril mektedir.
Keywords : `Cebr, İhtiyar, İrade, Tefviz, Eşaire, Mutezile, ` `Molla Sadra