İlâhiyat Fakültelerinin 100. Yılında Toplumun İlâhiyatçılara Bakışı

Authors : Handan Yalvaç Arıcı, Meryem Karataş

Pages : 737-762

Doi:10.32955/neu.istem.2024.10.2.14

View : 285 | Download : 159

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkiye’de yüksek din eğitimi kurumu olarak ilahiyat fakültelerinin yaklaşık yüz yıllık bir tarihi bulunmaktadır. Örgün ve yaygın din eğitimine eleman yetiştiren bir kurum olarak toplumdaki etki düzeyinin yüksek olduğu söylenebilir. Bu açıdan toplumun farklı kesimlerinde ilahiyat fakültesi mezunlarına yönelik bakış açısının ortaya konulması önemlidir. Kurulduğu günden bu yana kendini farklı tartışmaların içinde bulan ilahiyat fakülteleri ve mensuplarıyla ilgili çalışmalar mevcuttur. Bu çalışmalar genel olarak ilahiyat fakültesi öğrencilerini ve fakülte programlarını ele almaktadır. İlahiyat eğitimi almayan bireylerin, ilahiyatçılarla ilgili algılarının ve bakış açılarının nicel olarak ölçüldüğü araştırmaların az sayıda olduğu görülmektedir. Bu açıdan araştırma hem hedef kitlesi hem de içeriği açısından diğerlerinden ayrılmaktadır. Çalışmanın amacı toplumdaki bireylerin ilahiyatçılara yönelik algılarını ortaya koymaktır. Çalışmanın problem cümlesi “Toplumun ilahiyatçı algısı nasıldır?” şeklinde kurgulanmıştır. Bu çalışmanın alt soruları \\\"İlahiyatçıların kişisel ve sosyal özellikleri toplum nezdinde nasıl algılanmaktadır?\\\" ve \\\"Toplumun, ilahiyatçıların mesleki becerileri ile dini beklentilere yönelik algısı nedir?\\\" şeklinde belirlenmiştir. Bu sorular, ilahiyatçıların toplumsal rollerine ilişkin algıların incelenmesini ve toplumun bu meslek grubuna yönelik tutumlarının anlaşılmasını hedeflemektedir. Bu bağlamda, ilahiyatçıların toplumsal statüsü, dini liderlik rolleri ve bireysel niteliklerine dair toplumsal algılar derinlemesine analiz edilerek mesleki kimliklerinin sosyal yansımaları irdelenmektedir. Sonuçların din eğitim öğretim planlayıcılarının ve ilahiyat fakültesi mensuplarının çalışmalarına veri sağlayacak özellikte olması beklenmektedir. Konuyla ilgili olarak katılımcılara yönelik kişisel bilgi formu ve Ümit Horozcu’nun 2019 yılında oluşturduğu “İlahiyatçılara Yönelik Algı Ölçeği” kullanılmıştır. Ölçekte ilahiyatçı algısının ortaya konulması amacıyla kişisel, sosyal ve mesleki becerilerle ilgili başlıklar mevcuttur. Ölçeğin ilk 8 maddesi kişisel ve sosyal faktör olarak belirlenirken 9. madde ve sonrası dini beklentiler faktörü olarak isimlendirilmiştir. Araştırmada nicel çalışma yöntemlerinden genel tarama modeli benimsenmiştir. Araştırmanın evreni, Marmara Bölgesi’nde bulunan İstanbul, Tekirdağ, Edirne, Kırklareli, Yalova, Kocaeli, Sakarya, Bilecik, Bursa, Balıkesir ve Çanakkale şehirlerinde ikamet eden bireylerden oluşmaktadır. Araştırmanın örneklemini ilahiyat mezunu olmayan, ilahiyat alanında ve DİB bünyesinde görev yapmayan, 18 yaş ve üzeri yetişkinler oluşturmaktadır. Araştırmada Marmara bölgesinde yaşayan 268 kadın ve 242 erkek katılımcı olmak üzere toplam 510 katılımcıya ulaşılmıştır. Katılımcılar, araştırmaya kolayca erişilebilir örnekleme yöntemi ile dahil edilmiştir. Çalışmanın değişkenleri olarak yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi ve yaşanılan şehir belirlenmiştir. Çalışma sonucunda yaş dışındaki değişkenlerde anlamlı bir farklılık olmadığı ortaya çıkmıştır. Kişisel ve sosyal faktörler ile dini beklentiler faktöründe ortaya çıkan sonuç ilahiyatçılara karşı olumlu bir algı olmasına rağmen konuyla ilgili kesin kanaat olmadığı anlamına gelmektedir. Bu durumdan hareketle ilahiyat program içeriklerinin gözden geçirilmesi, eğitim öğretim sürecinde öğrencilerin hedef kitleyle daha fazla yüz yüze gelecek programlar hazırlanması ve kariyer ayrıştırmasının gündeme alınması yönünde öneriler oluşturulmuştur.
Keywords : Din Eğitimi, Yüksek Din Eğitimi, İlahiyat Fakültesi, İlahiyatçılar, Toplum