TÜRKİYE’DE YARIŞMAYLA UYGULANMIŞ HAVALİMANI TERMİNAL BİNALARININ MEKÂNSAL OKUMALARI

Authors : Fatih ŞAHİN, Ömer ASLANÖZ

Pages : 31-52

Doi:10.5712/yalvac.1228728

View : 12 | Download : 9

Publication Date : 2023-03-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Havacılık sektöründe yaşanan gelişmeler, havayolu taşımacılığının hızını, konforunu ve güvenirliliğini etkilerken, büyük ölçekli havalimanı terminal binalarına ihtiyacı artırmaktadır. Havalimanı terminal binalarının tasarımı, biçim işlev üzerinden çalışan makinalara benzetilirken mimari kalitesi ve farklı mekânsal arayışlar ile ülkeler/kentler için imge/landmark yapılarına dönüşmektedir. Kara ile hava arasında köprü görevini üstlenen terminal binaları, yolcu sayısının artması sonucu mega boyutlara ulaşırken, yere özgü bağlamsal yaklaşımların olması tasarım süreçlerini/yöntemlerini ve mimari strüktürün/kabuğun biçimsel özelliğini değiştirmektedir. Kentlerin giriş kapısı olarak nitelendirilen havalimanları, biçimsel kurgusu işlevsel/mekanik oluşum üzerinden yönlendirilirken sunduğu kentsel imgelerle/ögelerle kimlik arayışında mekânları parça bütün ilişkisinde biraraya getirmektedir. Çalışmada, Kevin Lynch’in kentsel okunabilirlik için kullandığı imgelerin/ögelerin benzer yöntemle yapıların da okunabilirliğini sağlaması temel alınarak, Türkiye’de yarışma yoluyla uygulanmış Adnan Menderes, Dalaman, Antalya, Milas Bodrum, Atatürk, Sabiha Gökçen ve Esenboğa Havalimanı Terminal Binalarının tasarım ve mekânsal kurgusu incelenmektedir. Havalimanı terminal binalarının benzer işlevsel/mekanik oluşuma yönelik verilen farklı/özgün tasarım kararlarının anlaşılması amaçlanarak seçilen her örneğin mekânsal analizleri ve okumaları karşılaştırmalı olarak yapılmaktadır. Kentsel dağılım içinde olan imgelerin, bir örtü altında bir yapı içine sığdırılması, terminal binası fiziksel mimarisinin sosyal toplumsal mekâna dönüşümünü gösterirken yaşayan/yaşanan odak mekân algısını ön plana çıkarmaktadır. Literatür taraması, alan çalışmaları, yolcuların mekânsal kullanımdaki gözlemi dikkate alınarak çalışma verilerinin toplanması ile terminal binalarının fiziksel mimari oluşum analizleri kentsel imaj ögelerine göre yapılmaktadır. Havalimanı terminal binalarının büyük ölçekli mekânsal kurgusunun, kullanıcılar tarafından anlaşılabilir, kavranabilir, algılanabilir olması ve kentsel okumalar için gerekli imaj ögelerin yapı içinde de devam etmesi önemli görülmektedir.
Keywords : Havalimanları, Terminal binaları, Kent Kimliği, Kentsel imaj ögeleri, Mekânsal okumalar, Airports, Terminal buildings, Urban Identity, Urban image elements, Spatial readings