Bir İlerleme Tasarımı Olarak Tarih

Authors : Kubilay AYSEVENER

Pages : 171-186

View : 16 | Download : 8

Publication Date : 2001-01-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Tarihte bir ilerleme var mıdır? Bu soru özellikle bilimsel ve teknik yeniliklerin insan yaşamına sağladığı kolaylıklar göz önünde tutularak ortaya atılmış bir sorudur. "Tarihte ilerleme vardır", ifadesi ile anlatılmak istenen şey, tarihsel her olayın bir kezlik oluşu ve bu olaylar sürekliliğinin birbiri ardısıra çizgisel olarak geleceğe doğru akıyor olmasıdır. Tarihi bir ilerleme tasarımı olarak görmenin, yani sonul bir amacının olduğu ve bu amacı gerçekleştirmek üzere belli bir hedefe doğru yöneldiğini düşünmenin temelinde daha çok dinsel bir tutum vardır. Hıristiyanlık inancı, tarihsel süreci tanrının istenciyle özdeşleştirmiştir. Rönesans 'ta, evrene ve insan ilişkilerine geleneksel dinlerin yaklaşımından uzaklaşma eğiliminin ortaya çıkmasıyla birlikte, Tanrı ve insan arasındaki karşılıklı ilişkiyi dile getiren süreç düşüncesi cazibesini yitirir. Tarihte sonul bir amacın olduğu düşüncesi, 19. yüzyılda da cazibesini korumuştur. Tartışmamız, bu süreç içinde karşı karşıya kaldığımız iki sorunla ilgilidir. Bunlardan ilki, tarihin gerçekten de, bu gelenek içinde temellendirildiği gibi, tek ve evrensel bir hedefe doğru yol almakta olup olmadığıdır, ikincisi ise, tarihsel gerçeklik sorunudur; bu kadar farklı ve çok sayıda tarihsel tasarım varsa bunlardan hangisi gerçeği yansıtmaktadır?
Keywords :