DAVID HUME VE IMMANUEL KANT’IN KESİN BİLGİ ANLAYIŞI

Authors : Ülker ÖKTEM

Pages : 29-55

View : 12 | Download : 7

Publication Date : 2004-01-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalede, bir ampirist filozof David Hume ile bir rasyonalist filozof Immanuel Kant’ın kısaca kesin bilgi anlayışları ve çıkmazları söz konusu edilecek ve yeri geldikçe karşılaştırılacaktır. Hume, bilindiği üzere, klasik İngiliz felsefesinin John Locke ve George Berkeley’den sonraki temsilcisidir. O, kendisinden önce gelen bütün filozofların sistemlerini yıkıp, deneye dayalı ‘insan doğası bilimi’ kurmaya çalışmış ve bu uğurda “İnsan Doğası Üzerine Bir İnceleme” adlı eserini yazmıştır.O, esasında, insan zihninin bilgisi üzerinde durmuştur. Özellikle, nedensellik kavramına ilişkin çalışmalarıyla Kant’ı dogmatik uykusundan uyandıran Hume, bilimin ve felsefenin yönünü değiştirmiş ve ele aldığı problemleri çözüm tarzlarıyla felsefe tarihinde kendisine apayrı bir yer edinmiştir. İnsan aklına son derece önem veren, aklın doğuştan muhtevalı bilgilerle donatılmış olduğuna inanan, 18.yy Alman Aydınlanma filozofu Immanuel Kant da aklı kendisine inceleme konusu yapmıştır. Bunun sonucunda “Salt Aklın Kritiği”, “Pratik Aklın Kritiği” ve “Reflexionlu Aklın Kritiği” adlı eserlerini kaleme alarak bilime, felsefeye, özellikle metafiziğe, ahlaka ve san’ata yeni ufuklar açmıştır.
Keywords : Kesin Bilgi, Nedensellik, A Priori, A Posteriori, Analitik, Sentetik, Sentetik A Priori, Transandantal