Sözlü Edebiyat ve Gösteri Kültürünün Buluşma Noktası: “Meddah” Tek Kişilik Tiyatro

Authors : Agnieszka Ayşen KAİM

Pages : 271-280

View : 14 | Download : 5

Publication Date : 2006-01-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Sözlü edebiyat geleneği, İslam dünyasında tiyatronun tam anlamıyla gelişemediği ortamda bir telafi unsuru olarak gösteri kültüründe kendine uygun bir boşluk bulmuştur. Göçebe toplumunun yaşam tarzına uyum içinde, XI – XIX yüzyılları arasında hikaye anlatıcısından Türk geleneksel tek kişilik tiyatrosuna dönüşen meddah, Orta Asya şaman ve ozan geleneği ile Arap maddahları, Fars Şahname epik geleneğini içine alıp tiyatro ve drama unsurlarını benimseyerek, sözlü edebiyatı ve halk tiyatrosunu birleştiren bir sanat biçimi haline gelmiştir. Danişmendname, Battalname, Şahname gibi “kitap” anlamına gelen “namelerin” sözlü olarak yayılması sözselliği ve yazı kültür modelleri arasındaki karışık ilişkileri yansıtır. Doğu anlatım sanatından da esinlenen Avrupa’da “off tiyatrosun”a yeni yerleşmiş, storytelling olarak bilinen bir anlatım gösterisi kültürlerarası ve interdisipliner projelerde kendini kanıtlamış bir biçim olup oyuncu ve seyirci arasında eşitlik sağlayan bir tiyatro önerisidir.
Keywords : Meddahlık, Anlatıcı, Sözsellik, Hikaye, Destan, Tumar, Taklit, Klişe, Yazı ve Sözlü Kültür Modelleri, İçeriklerarası Anlam