Karagündüz Populasyonunda Diskriminant Analiziyle Kafatasından Cinsiyet Tayini

Authors : Asuman ÇIRAK, M. Tolga ÇIRAK

Pages : 49-60

View : 14 | Download : 9

Publication Date : 2007-01-01

Article Type : Research Paper

Abstract :İskeletler, paleoantropolojik çalışmaların temel malzemeleridir. Paleoantropologların iskeletler üzerindeki çalışmaları sırasında dikkat etmeleri gereken en önemli noktalardan birisi bireyin cinsiyetinin güvenilir bir şekilde tespit edilmesidir. Bu saptama daha sonra yapılacak değerlendirmelerin de temelini oluşturacaktır. İskeletlerde cinsiyet tayini genellikle iki yöntemle yapılmaktadır. Bu yöntemlerden ilki kemiklerin morfolojik özellikleri dikkate alınarak yapılan cinsiyet tayini diğeri ise kemiklerden alınan ölçülerden yararlanılarak yapılan metrik yöntemdir. Diskriminant analizi de günümüz araştırmalarında iskelet kalıntılarının cinsiyetinin belirlenmesinde yaygın olarak kullanılan metrik analizlerden biridir. Çalışma materyalimizi, İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi ile Van Bölgesi Tarih ve Araştırma Merkezi Müdürlüğü’nce Prof. Dr. Veli Sevin başkanlığında, 1994 - 1999 yıllarında Van – Karagündüz’de yapılan kazılar sonucunda ele geçirilen 890 bireyden, 139 kadın ve 176 erkek erişkin bireye ait kafatasları oluşturmaktadır. Ortaçağ dönemine tarihlendirilen kafataslarına ait 36 ölçü ve bu ölçülerden hesaplanan 30 endis, cinsiyetler arasında gösterdiği farklılıkların ortaya konulması amacıyla SPSS programı kullanılarak diskriminant analizi yardımıyla incelenmiştir.Değerlendirmeler sonucunda Karagündüz toplumu kafatası ölçülerinde en güvenilir ölçülerin sırasıyla % 84,4 ile üst yüz yüksekliği, % 81,7 ile bizygomatik genişlik ve % 80,8 ile morfolojik yüz yüksekliği olduğu belirlenmiştir. Karagündüz toplumunda en güvenilir kafatası endislerinin ise fronto orbital endis % 76,5 , zygomandibular endis %75 ve fronto-gonial endis 73,9 olduğu saptanmıştır.
Keywords : Cinsiyet Tayini, Diskriminant Analizi, Karagündüz, İskelet, Anadolu, Kafatası Ölçüleri, Kafatası Endisleri