ERDEBİL TEKKESİ’NE DAİR YENİ BİR VESİKA: ŞEYH İBRAHİM SAFEVÎ’NİN MİRAS LİSTESİ

Authors : Namiq Musali

Pages : 1082-1119

Doi:10.33171/dtcfjournal.2023.63.2.8

View : 57 | Download : 86

Publication Date : 2023-12-25

Article Type : Research Paper

Abstract :XIV. yüzyılda Erdebil Tekkesi’nin ekonomik hayattaki rolünü yansıtan çok sayıda belge zamanımıza ulaşmıştır. Fakat XV. yüzyıla ait bu tarz belgelerin sayısı son derece azdır. Özellikle de Şeyh İbrahim Şeyhşah’ın 1429-1447 yıllarını kapsayan mürşitlik dönemine ilişkin bilgilerin kısıtlı olduğunu ifade etmeliyiz. XVII. yüzyıl müellifi Şeyh Hüseyin Zâhidî’nin Silsiletü’n-Neseb-i Safeviyye isimli eserinin 1099/1688 tarihli Tahran nüshasında yer alan bir vesikanın metni, Şeyh İbrahim’in maddi birikimleri ve ekonomik durumu üzerine net bilgiler vermesi açısından dikkat çekicidir. 851/1447 tarihinde hazırlanmış olan bu belge, Şeyh İbrahim’in miras olarak evlatlarına bıraktığı gayrimenkul emlakin listesini içermektedir. İlgili vesika, şeyhin altı oğlunun ve altı kızının (toplamda on iki evladının) olduğunu göstermektedir. Listeden anlaşıldığı üzere Şeyh İbrahim, tam veya kısmen sahip bulunduğu 28 köy, 3 bağ ve 2 ev üzerinde mülkiyet haklarını vefatı arifesinde evlatlarına miras olarak bırakmıştır. Şeyhin özel mülkiyetini teşkil eden bu emlak çoğunluk itibarıyla Erdebil yöresinde bulunmaktaysa da Azerbaycan’ın Tebriz, Şebüster, Karadağ, Germrûd, Halhal, Serâb, Lenkeran-Astara, Elîvân, Meşkîn ve Muğan gibi diğer bölgelerinde de kendisinin çeşitli mülklere sahip olduğunu görmekteyiz. Şeyh İbrahim, 4 köy üzerindeki mülkiyet haklarını kızlarına vasiyet ederken, geriye kalan emlakinin tamamını oğullarına devretmiştir. Ele alınan vesika, Azerbaycan\'ın tarihî coğrafyasının araştırılması açısından da ilgi uyandırmaktadır. Makale çerçevesinde söz konusu belge Farsçadan Türkçeye çevrilmiş ve değerlendirilmiştir.
Keywords : Safevîler, Erdebil, Tarihî Coğrafya, Miras