UNSURÎ'NİN KASÎDELERİNDE SULTAN MAHMUD

Authors : Yeşim Işık Bağrıaçık

Pages : 820-848

Doi:10.33171/dtcfjournal.2024.64.1.32

View : 51 | Download : 72

Publication Date : 2024-06-25

Article Type : Review Paper

Abstract :IX. yüzyıl sonlarında büyük Horasan topraklarında kurulan Gazneli Devleti, kurulduğu coğrafi toprakların siyasi, edebi ve kültür değerlerine kıymet vermiştir. Sâmânî devlet geleneği mirası içerisinde yer alan Gazneli sultanları dönemin ilmi ve edebi ortamı içerisinde yetişmişlerdir. İslam dininin şekil aldığı bu dönemde hem İslam dininin bölgede yayılmasına hem de Fars şiirinin gelişmesine büyük ölçüde katkı sağlamışlardır. Gazneliler Dönemi’nde başta Sultan Mahmud olmak üzere seçkin sınıf; devlet geleneğinin, kültürünün, yaşam şeklinin, düşünme biçiminin ve padişahın isminin sonraki nesillere aktarımına vesile olduğuna inandıkları şiir türüne oldukça önem vermişlerdir. Farsça şiir yazan şairleri destekleyen Sultan Mahmut şairleri sarayında ağırlamıştır. Böylece şairler padişah ile yakın temasta olmuş ve çoğu zaman savaşlarda padişahın yanında yer almışlardır. Farsça kaynaklarda Gazneli sarayının şairleri desteklenmesi ve saray şairlerinin sultanları övmeleri sultanların kişisel hırsı ve kibiri ile örtüştürülse de aslınsa Gazne sarayındaki bu durum Sâmânî devlet geleneğinin bir devamı olarak düşünülebilir. Bu bağlamda Farsça şiirler yazan şairlere kıymet verilen saray ve çevresi, şairleri adeta baş tacı etmişlerdir. Bu çalışmada Gazneli Devleti’nin en başarılı padişahı olan Sultan Mahmud ve onun saray şairi Unsurî ekseninde Farsça kaside üzerinde durulacaktır. Tarihi verilerin de dikkate alındığı çalışmada Unsurî’nin Sultan Mahmud’un dindar, cömert, adil, kararlı ve savaşçı kimliğini ön planda tutan kasidelerinden örnek verilecektir. Sultan Mahmud’un kişiliği ve bu kişiliğinin şiire ne şekilde yansıdığı araştırılacaktır.
Keywords : İran Şiiri, Kasîde, Gazneli Sarayı, Sultan Mahmud, Unsurî