UṢUR-ŠA-İŠTAR ARŞİVİNDEN KERVAN MASRAFLARINA İLİŞKİN BİR KÜLTEPE TABLETİ

Authors : İrfan Albayrak

Pages : 1581-1589

Doi:10.33171/dtcfjournal.2024.64.2.25

View : 42 | Download : 45

Publication Date : 2024-12-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Bilindiği üzere Asur’dan hareket eden kervanların yükü genellikle çeşitli dokuma ürünleri ve Anadolu krallıklarında tunç yapımında çok ihtiyaç duyulan kalay madeniydi. Kervanlar Anadolu içlerindeki kārum ve wabartum’lara ulaşmak için karşılarına çıkan dağları, tepeleri ve nehirleri aşmak zorundaydılar. Bin kilometreyi aşan bu zorlu yolculuk sırasında eşek kervanları farklı krallıkların topraklarından geçmek ve taşıdıkları ürünlerin türüne göre çeşitli adlar altında vergiler ödemekle yükümlüydüler. Eldeki mevcut bilgiler tüccar kervanlarının Anadolu’ya üç ayrı güzergâh kullanarak girdiklerini göstermektedir. Yolculuk esnasında, kalay ve tekstil ürünleriyle yüklü kervanların yol boyunca uğradıkları irili ufaklı kasaba ve şehirlerde, yol giderleri ve önceden düzenlenen vadeli alış-verişler ile mal teslimatına ilişkin çok sayıda tutanak düzenlenmiştir. Bu kayıtlar literatürde itinerer (güzergâh) metinleri olarak bilinir ve bunlar eskiçağ Anadolu ve Mezopotamya’sının tarihi coğrafyası hakkında çok önemli içerikler vermektedir. Asur-Anadolu kentleri arasında ticaret yapan tüccarlardan geriye kalan metinler seyahat bölgelerinin topografyası hakkında ayrıntılı bilgi vermezler. Çünkü kervan sorumluları ve tüccarlar, yol ve ticaret güvenliği açısından kendilerini tehdit eden herhangi bir olumsuzluk olmadığı sürece güzergâh üzerindeki kentler ve bölge topografyası hakkında belgelere ilave notlar düşmemişlerdir. Zaman zaman nehir ve dağ geçitlerinde yaşanan sıkıntılar, yolların siyasal ve bazı sosyal olaylar nedeniyle kapatılması, kaçakçılığın önlenmesine yönelik tedbirler gibi, tüccarlık faaliyetlerini doğrudan etkileyen süreçler olursa ancak yer, nehir ve dağ adları gibi coğrafi tanımlardan bahsetmişlerdir. Bu makalede ilk olarak işlenen bir belge gerek önceden neşredilmiş belgelerde az geçen yer adlarına sahip olması gerekse kervanın taşıdığı yükün çeşitliliği bakımında ilginç içerikler vermektedir. Bu tablet Kaniš-Kültepe\\\'nin ünlü tüccarlarından Uṣur-ša-İštar ailesinin arşivine ait olmalıdır.
Keywords : Kültepe Tabletleri, Uṣur-ša-İštar Arşivi, İtinerer Metinler, Kervan