Temel Psikolojik İhtiyacın Karşılanması veya Engellenmesinin İş Stresi ve Tükenmişlik Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: Benlik Saygısının Aracı Rolü

Authors : Furkan BARDAK, Seçil KESKİN

Pages : 433-460

Doi:10.35408/comuybd.1022710

View : 14 | Download : 7

Publication Date : 2022-03-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Psikolojik ihtiyaçlar insert ignore into journalissuearticles values(özerklik, ilişkisellik, yeterlilik);, kişinin psikolojik gelişimi ve sağlığı için gerekli olan ve doğuştan gelen temel psikolojik besinlerdir. Çalışma ortamında kişilerin psikolojik ihtiyaçlarının tatmini psikolojik sağlığı olumlu yönde etkilerken, engellenmesi psikolojik sağlık üzerinde negatif etkiler ortaya çıkarabilmektedir. Bu araştırma kapsamında çalışan bireylerde temel psikolojik ihtiyaçların karşılanmasının veya engellenmesinin iş stresi ve tükenmişlik üzerindeki etkisi, aynı zamanda benlik saygısının bu etkiler üzerindeki aracılık rolü görgül olarak ortaya konmuştur. Araştırma farklı mesleklerde insert ignore into journalissuearticles values(öğretmen, mühendis, hemşire, girişimci, bankacı, doktor, memur); farklı sektörlerde insert ignore into journalissuearticles values(özel, kamu ve kendi işi); çalışan 206 katılımcı insert ignore into journalissuearticles values(%54,9 kadın, %45,1 erkek); ile gerçekleştirilmiştir. Verilerin toplanmasında Demografik Bilgi Formu, Temel Psikolojik İhtiyaçların Tatmini ve Engellenmesi Ölçeği, Kopenhang Tükenmişlik Ölçeği, İş Stresi Ölçeği ve Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre çalışanların özerklik, ilişkisellik ve yeterlilik ihtiyaçlarının tatmini tükenmişlik ve iş stresi düzeylerini azaltırken, engellenmesi tükenmişlik ve iş stresi düzeylerini artırmaktadır. Özerklik, ilişkisellik ve yeterlilik gibi temel psikolojik ihtiyaçların tükenmişlik ve iş stresi üzerindeki etkisine, benlik saygısının ise kısmı derecede aracılık etkisinin olduğu bulunmuştur. Bu sonuçlar literatürdeki diğer bulgular ile karşılaştırılmış ve tartışılmıştır. Yapılan araştırma endüstri ve örgütsel psikoloji çalışmaları ve sektörel uygulamalar kapsamında değerlendirildiğine, çalışanların psikolojik ihtiyaçlarının tatmin edilmesinin veya engellenmesinin yaşadıkları stresi, tükenmişliği ve benlik saygısını etkilediği tespit edilebilirse daha mutlu bir çalışma ortamı, daha karlı bir iş gücü ve çalışanın ve iş verenin kazanacağı bir model ortaya çıkartılabilir.
Keywords : psikolojik ihtiyaç, iş stresi, tükenmişlik, benlik saygısı