TÜRKİYE’DEKİ YATILI KUR’AN KURSLARI ERVING GOFFMAN’IN TOTAL KURUM KATEGORİSİNE GİRER Mİ?

Authors : Mehmet Süheyl Ünal

Pages : 155-189

Doi:10.24013/jomelips.1545300

View : 81 | Download : 69

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu araştırma, Türkiye’deki yatılı Kur’an kurslarının Erving Goffman’ın “total kurum” adını verdiği kavram çerçevesinde değerlendirilip değerlendirilemeyeceğini incelemektedir. Goffman için “total kurum”, toplumun genelinden oldukça uzun bir süre için koparılmış benzer durumda olan çok sayıda bireyin, kurum tarafından kuşatılıp resmi surette düzenlenmiş bir yaşam döngüsü sürdürdüğü bir ikamet ve çalışma yeri olarak tanımlanır. Goffman’a göre total kurumların beş türü vardır. Bunlardan dördüncüsü olan askerî kışlalar, gemiler, yatılı okullar, çalışma kampları, sömürgeci yerleşkeler gibi “işe benzeyen görevlerin daha iyi yerine getirilmesi için kurulduğu söylenen ve kendilerini yalnızca bu araçsal dayanaklar üzerinde meşrulaştıran kurumlar”, yatılı Kur’an kurslarıyla en ilgili olanıdır. Bu çalışmanın ana problemi, Türkiye’deki yatılı Kur’an kurslarının bu tanıma ne ölçüde uyduğunu ortaya koymaktır. Araştırmanın amacı, Türkiye’deki yatılı Kur’an kurslarının Goffman’ın “total kurum” kriterlerine göre analiz edilmesidir. Bu bağlamda, literatürde bu konuda çalışma yapılmadığı için önemli bir boşluk bulunmaktadır. Makalemiz, bu boşluğu doldurmaya katkı sağlamayı ve yatılı Kur’an kurslarının toplumsal yapı içindeki yerini anlamayı hedeflemekte, ayrıca Goffman’ın teorik çerçevesini kullanarak, Türkiye’deki yatılı Kur’an kurslarının işleyişini ve öğrencilerin deneyimlerini analiz etmeyi amaçlamaktadır. Çalışmadan elde edilen kuramsal ve empirik temelli verilerden hareketle 20 soruluk bir pilot açımlayıcı çalışma hazırlanmış ve konunun uzmanı üç katılımcıya bu sorular sorularak görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Sonuçta Türkiye’deki yatılı Kur’an kurslarının, total kurum özellikleri taşıdığı görülmüştür. Öğrencilerin gözetim altında olmaları ve katı kuralların varlığı, bu kursların total kurum özellikleri taşıdığına işaret etmektedir. Ne var ki konu sadece bir kurumun total bir kurum olup olmaması değil, ne kadar total bir kurum olduğudur. Total bir kurum, bünyesindeki insanların bireyliğini zayıflatma potansiyeli taşır. Yatılı Kur’an kurslarında disiplinin sağlanması, sadece katı kurallarla ve öğrencilerin bireyliklerinin zedelenmesi yoluyla olmak zorunda değildir; onlara içinde bulundukları kurumu sevdirerek sahiplenmeleri sağlanmalıdır.
Keywords : Din Sosyolojisi, Total Kurum, Erving Goffman, Yatılı Kur\'an Kursları, Simgesel Etkileşimcilik