Haberlerde Korku Ögelerinin Sağlık Davranışı Üzerindeki Etkisi

Authors : Gülşah GÖNÜLŞEN, Yasin BULDUKLU

Pages : 486-500

Doi:10.2399/yod.22.1205334

View : 9 | Download : 5

Publication Date : 2022-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Kitleleri ikna etme amacına yönelik olarak medya, farklı yöntem ve teknikleri kullanmaktadır. Çoğunlukla reklamlarda kullanılan korku çekiciliği bunlardan biridir. Bu çalışma; Covid-19 döneminde yayınlanan haber içeriklerinde korku çekiciliği kullanımını ele almaktadır. Bireylerin davranış değişikliği oluşturmaya yönelik gerçekleştirdikleri bilişsel değerlendirme süreci üzerinde korku iletilerinin etkisini saptamak, çalışmanın ana amacıdır. Bu amaç bağlamında araştırma iki aşamalı olarak oluşturulmuştur. İlk aşamada; haber içeriklerinde hangi korku ögelerinin, nasıl oluşturulduğunu tespit edebilmek hedefiyle Türkiye’de ilk Covid-19 vakasının açıklandığı 11 Mart 2020 ile 11 Eylül 2020 tarihleri arasındaki haberler üzerinde inceleme yapılmıştır. Dört ulusal gazetenin internet sitesinin araştırma birimi olarak seçildiği çalışmada sağlık ve sağlık ile bağlantılı kategorilerde yayınlanan ve korku çekiciliği içeren 60 habere içerik analizi uygulanmıştır. Araştırmanın ikinci aşamasında ise haber içeriklerinde kullanıldığı tespit edilen korku unsurlarının, okurlar üzerindeki etkisinin belirlenmesi amacıyla 18 yaş üzeri bireylere yönelik saha araştırması gerçekleştirilmiş ve oluşturulan ankete katılım sağlayan 418 kişiden veriler toplanmıştır. Bireylerde, tehlikeye yönelik bilişsel değerlendirme sürecini başlatan algılanan duyarlılık, algılanan şiddet, yanıtın algılanan etkililiği ve öz yeterlilik bileşenlerine ilişkin ifadelerin bulunduğu anket, betimsel analiz yöntemiyle analiz edilmiştir. Katılımcıların, tehdit duyarlılığına yönelik algılarına en çok etki eden haberlerin, temizlik ve hijyene dikkat etmemenin Covid-19 riskini artırdığına yönelik haberler olduğu, tehdidin algılanan şiddetini Covid-19’un farklı hastalıklara da yol açtığına dair haberlerin artırdığı, yanıtın algılanan etkililiğini en çok artıran haber kaynağının hastalığı deneyimleyen kişiler oluğu, çalışmada ulaşılan önemli sonuçlardandır.
Keywords : Covid 19, korku çekiciliği, öz yeterlilik, sağlık davranışı