Akademisyenlerce Okullarda Yürütülen Bilimsel Araştırmaların İzin ve Etik Kurul Onay Süreçlerinde Yaşanan Sorunlar ve Çözüm Önerileri: Bir Durum Çalışması

Authors : Murat Kuşcu, Murat Bülbül

Pages : 45-56

Doi:10.53478/yuksekogretim.1340319

View : 158 | Download : 101

Publication Date : 2024-08-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada, eğitim fakültelerinde görev yapan akademisyenlerin okullarda yürütmek istedikleri bilimsel araştırmalar için MEB ve bağlı birimlerinden almaları zorunlu tutulan izin ve üniversitelerin bilimsel araştırma ve yayın etiği kurullarından almaları gereken etik uygunluk onay süreçlerinde yaşadıkları sorunların ve çözüm önerilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Durum çalışması deseninin kullanıldığı bu araştırmadaki 22 akademisyen, maksimum çeşitlilik ve kartopu örneklemesi yöntemleri kullanarak belirlenmiştir. Verilerin analizi sonucunda; “bilimsel araştırmada izin ve onay süreçlerine ilişkin hukuki bilgi eksikliği”, “izin sürecinde yaşanan MEB kaynaklı sorunlar”, “onay sürecinde üniversite etik kurullarından kaynaklı sorunlar” ve “izin ve onay süreçlerine ilişkin çözüm önerileri” adlarıyla 4 ana tema ve bunlara bağlı toplam 19 alt tema elde edilmiştir. Araştırma sonuçları, izin ve onay süreçlerinde yaşanan mevzuat ve uygulama kaynaklı sorunların okullarda yapılabilecek bilimsel araştırmaların sayısını, niteliğini ve çeşitliliğini olumsuz yönde etkileyebileceğini ve de akademik özgürlükleri önemli ölçüde sınırlandırılabileceğini göstermektedir. Araştırma sonuçları, literatürdeki ilgili araştırmalar dikkate alınarak tartışılmış ve uygulayıcılara yönelik birçok öneri geliştirilmiştir. Ayrıca araştırmacılara da izin ve onay süreçlerinde yaşanan sorunlara ilişkin farklı araştırma yöntemleri kullanarak ve farklı çalışma grupları oluşturarak izin ve onay süreçlerini inceleyen araştırmalar yapmaları önerilmiştir.
Keywords : Akademik Özgürlük, Araştırma İzni, Eğitim Araştırmaları, Etik Kurul Onayı