İNANÇ MÜZİĞİ ETNOLOJİSİ PERSPEKTİFİNDE BİR ŞEHRİN İLÂHİSİ `YA HANNÂN YA MENNAN`

Authors : Mustafa DAĞDEVİREN

Pages : 84-98

Doi:10.54893/vanid.997528

View : 12 | Download : 16

Publication Date : 2021-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :İnanç müziği arkaik dönemden itibaren inancın ortaya çıkmasıyla var olmuş ve hemen bütün inançlarda kutsala olan bağlılığı göstermede bir araç olmuştur. İnancın yayılmasını sağlamak, dini bilgileri aktarmak ve öğretilerin pekiştirilmesini sağlamak, arınmak, ruhlarla iletişime geçmek ve onlara bağlılıklarını sunmak amacıyla müzik, kimi zaman bireysel olarak, kimi zaman da toplu ritüellerle birlikte, bazen sadece insan sesleriyle, bazen sadece çalgılarla ve bazen de çalgı eşlikli olarak kullanılmıştır. Çalışmada yüzyıllarca ramazan aylarında teravih namazlarında icra edilerek aktarımı sağlanan ve bir şehrin kadim geleneğini oluşturan “Ya Hannân Ya Mennan” ilâhisi etnomüzikolojik olarak inanç müziği etnolojisi içerisinde değerlendirilmiştir. Ramazan ilâhileri türünde olan “Ya Hannân” İlâhisi, Sivas’ta ramazan aylarında camii musikisi içerisinde kullanılan cumhur ilâhi olarak halkın belleğine yerleşmiş ve bir kültür oluşturmuştur. İlâhi şehrin kültürel kodlarına öyle yerleşmiştir ki özellikle çocuklar olmak üzere il dışına çıkmamış bazı insanlar için teravih namazının bir parçası gibi görünür. İl dışına geçici çıkan insanlar da aidiat duyguları içerisinde ilâhiler başladığı zaman bir beklenti oluşmaktadır. Tüm şehre mal olan ilâhi, dolayısıyla din sosyolojisi disiplinini de ilgilendirmektedir.
Keywords : Etnomüzikoloji, İlahi, Ya Hannan Ya Mennan, Sivas