Yakut ve Yukagirlerin Geleneksel Dünya Görüşünde Salgın Hastalıklarla İlgili Anlatı, İnanış ve Uygulamalar

Authors : İrfan POLAT

Pages : 189-208

View : 9 | Download : 6

Publication Date : 2020-07-15

Article Type : Research Paper

Abstract :XVII. yüzyıldan XIX. yüzyıla kadar hemen her coğrafya yayılan çiçek hastalığı, Sibirya’da yaşayan topluluklar üzerinde de etkisini göstermiştir. Yerli halkların, ölümler sebebiyle nüfusunun azalması, hastalığın gündelik hayata büyük ölçüde sirayet etmesiyle neticelenmiş ve bu hastalık da söz konusu halkların panteonunda yer almıştır.Bu hususlardan etkilenen topluluklardan biri de, Sibirya’nın en eski sakinlerinden Yakutlar ve Yukagirler olmuştur. Sibirya’da yaşayan ve Şamanizm’i geçmişten günümüze yaşayan diğer topluluklar gibi, Yakut ve Yukagirler de hastalıklara orta dünyada yaşayan olağanüstü varlıkların sebep olduğunu düşünürler. Söz konusu varlıkların insanın iç organlarını yahut ruhunu insert ignore into journalissuearticles values(kut-ayibii); yemesiyle ortaya çıkan hastalıklar, çeşitli anlatı, inanış ve uygulamaları da beraberinde getirmiştir. Bu çalışmanın amacı, bilinen ortaya çıkışıyla XVII. yüzyıldan itibarengörülen çiçek hastalığı ve diğer salgınların Yakut ve Yukagirlerin dünya görüşleri üzerindeki yansımalarını ve sözü edilen tarihten itibaren meydana gelen mitik tasavvurdaki değişimlerin sebeplerini ortaya koymaktır. Bununla beraber çiçek hastalığıyla ilgili henüz yayınlanmamış metinler de bilim dünyasına sunulmuş ve böylelikle Yakutlar ve Yukagirler üzerinden Sibirya halklarının salgın hastalıklara bakış açısı ele alınmış olacaktır.
Keywords : Yakut, Yukarıgir, salgın, çiçek hastalığı