Denizli’de Mübadillerin Yerleşim Sorunları

Authors : Yusuf Ziya BİLDİRİCİ

Pages : 47-68

View : 11 | Download : 8

Publication Date : 2020-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Cumhuriyet Döneminin en yoğun göç hareketi, 1923 yılında gerçekleştirilen Türk-Yunan halklarının karşılıklı değişimidir. Lozan Görüşmeleri sırasında kabul edilen mübadele protokolünün 1 Mayıs 1923’ten itibaren uygulanırlığı kabul edilmiş ve bu süreç içinde, Batı Trakya hariç, Yunanistan’daki Müslümanların Türkiye’ye göçürülmesi, Ortodoks Osmanlı vatandaşlarının da Yunanistan’a göçürülmesi karşılıklı olarak kabul edilmiştir. Bu değişimin sonucu Yunanistan ve Balkanlardan gelen göçmenlerin malları ve iskânına ilişkin olarak çıkartılmış olan kanun gereği, mübadil olarak tanımlanan göçmenler ile mülteciler, Rumların bıraktıkları evlere, topraklara, Anadolu’dan giden Rumlar da Türklerin bıraktıkları ev ve mülklere yerleşmişlerdir. Türkiye’ye gelmeden önce Yunanistan’daki fanatikler ve Balkan devletlerinin homojen ulus yaratma çabaları nedeniyle birçok sıkıntılar yaşayan mübadiller, özellikle 1924 yılından itibaren yapılan yerleşimlerinde yeni sorunlarla karşılaştılar. Göçmenlerin çoğunluğu yeni yerlerine uyum sağlayıp, üretici konuma geçene kadar yoksulluk çektiler. Bazı göçmenler de iskân edildikleri yerleri terk ederek yaşamlarını başka yerlerde sürdürdüler. Bu çalışma mübadele kapsamında Denizli’ye 1924 yılından itibaren gelen göçmenlerin yerleşimleri sırasında yaşadıkları yerleşme sorunlarını, yer değiştirme çabalarını, Hükûmet’in iskân politikası sırasında göçmenlerle yaşanan olayları incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışma sırasında yazılı kaynaklar ve Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi belgeleri kullanılarak Denizli’ye gelen göçmenlerin üretici konuma geçene kadar olan süreçte yaşadıkları gelişmeler incelenecektir.
Keywords : Denizli, Cemal Bey, nüfus, mübadele, sorunlar