Sultan Abdülmecid Dönemi Medreseli İsyanı’nda Rusya Faktörü

Authors : Eylem Öztürkci, Cavid Qasımov

Pages : 230-242

Doi:10.53568/yyusbed.1437768

View : 95 | Download : 71

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı Devleti’nin önemli eğitim kurumlarından olan medreselerin tarihsel süreç içinde bozulmaya başlaması ile burada eğitim gören talebeler de etkilenmiş ve eğitim dışı faaliyetlere yönelmişlerdir. Bu isyanlar devlet tarafından bastırılıp, bu hareketlere katılanlar da cezalandırılmışlardır. Sultan Abdülmecid döneminde çıkan isyan XIX. yüzyıl isyanlarının ilk örneğini oluşturması ve sonraki isyan hareketlerini etkilemesi bakımından ayrıca dikkate değerdir. Sultan Abdülmecid dönemi medreseli isyanı iç ve dış kaynaklı çeşitli faktörlerin etkisiyle ortaya çıkmıştır. Devlet adamları arasındaki iktidar mücadelesi, medreselilerin sosyo-ekonomik durumlarının kötüleşmesi gibi unsurlar isyanların iç dinamiklerini oluştururken, XIX. yüzyılda tekrarlanan Osmanlı-Rus savaşları ve Rusya’nın devletin içişlerine müdahale girişimleri isyanın dış dinamiğini oluşturur. Bu çalışmayla, isyanda Rusya faktörü tartışılmaktadır. Osmanlı-Rus siyasî ilişkileri, bu ilişkilerin medreseliler tarafından algılanış şekli ve Rusya karşıtlığının isyana etkileri, doküman taraması yöntemiyle başta BOA, resmî yayınlar, dönemin basını gibi birincil kaynaklar ve karşı tarafın yaklaşımını çalışmaya yansıtma bağlamında Rus kaynakları da kullanılarak irdelenmeye çalışılmıştır.
Keywords : Osmanlı Devleti, Rus Faktörü, Medrese Talebe İsyanı