Determination of Radioactivity Levels in Different Mushroom Species from Turkey

Authors : Aysun PEKŞEN, Aslı KURNAZ, Nezahat TURFAN, Beyhan KİBAR

Pages : 30-41

Doi:10.29133/yyutbd.797101

View : 17 | Download : 7

Publication Date : 2021-03-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Öz: Radyoaktivite; doğal, karasal, dünya dışı faktörler veya insan aktivitesinden kaynaklanmaktadır. Toprakta yetişen radyoaktif elementler içeren gıda maddeleri, gıdalarda birikebilmekte veya emilebilmektedir. Yabani olarak yetişen mantarlar pek çok türde toksikolojik, besleyici ve radyoaktif element biriktirebilmektedir. Bu nedenle, mantarlar radyasyonların neden olduğu çevre kirliliğini belirlemek için iyi biyo-göstergeler olarak kabul edilmektedir. Gıda maddelerindeki radyoaktivite seviyelerinin bilinmesi insan sağlığının korunması açısından büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada, Türk halkı tarafından yaygın olarak tüketilen mantarlarda doğal olarak oluşan 238U, 232Th ve 40K nüklidleri ile yapay olarak oluşan 137Cs nüklidinin aktivite konsantrasyonları, yıllık etkili dozlar ve yaşam boyu kanser riski değerleri belirlenmiştir. Türkiye`nin farklı yerlerinden 15 çeşit mantar örneği toplanmıştır. Sonuçlar 238U, 232Th, 40K ve 137Cs aktivite konsantrasyonlarının sırasıyla 9.2±1.6 - 75.4±8.8 Bq kg-1, 10.9±1.6 - 76.3±8.9 Bq kg-1, 925.9±29.0 - 3848.0±73.2 Bq kg-1 ve 6.1±1.1 - 2824.8±79.8 Bq kg-1 arasında değiştiğini göstermektedir. Ortalama toplam yıllık etkili doz 11.5 μSv y-1 olarak bulunmuştur. 40K radyonüklidi, toplam yıllık etkili doza insert ignore into journalissuearticles values(5.35 μSv y-1); en yüksek katkıda bulunan radyonüklid olarak belirlenmiştir. Elde edilen bu değerlere göre, mantarların ortalama yaşam boyu kanser riski insert ignore into journalissuearticles values(ELCR); değeri %4.6 x10-5 olarak belirlenmiştir.
Keywords : Mantar, Radyonüklid, Radyoaktivite, Yıllık etkili doz