Postmodern Düşüncenin Mekan Açılımı Üzerine Kavramsal Bir Deneme: Arada Mekan

Authors : Gülsüm KARAÇETİN SARIKAYA, Senem KAYMAZ

Pages : 124-133

View : 10 | Download : 7

Publication Date : 2022-01-31

Article Type : Other Papers

Abstract :Modernliğin bütünlük ve aşkınlık iddiaları, postmodern dönemde, nesnelerin dünya üzerinde değişmez pozisyonlarının olmadığı düşüncesine yerini bırakırken, dünyayı bilme ve kavrama biçiminde de köklü dönüşümler ortaya çıkarır. Bu süreçte mekân düşüncesinin de dönüştüğü ve ait olduğu topolojilerden ayrılmaya başladığı yeni durumlar ortaya çıkar. Akılcı, etik ve mekanik olanla bağlar kurması beklenen modern mekân, postmodern düşüncede dünyeviliğe, süreksizliğe ve tesadüfiyete doğru açılır. Bu yeni hal, modern düşüncenin dualitelerinin arasından doğmuştur. Çalışmaya konu olan bu postmodern düşüncenin mekanı kavramlarla dolup boşalabilen, başkalaşmaya açık bir mekandır. Metinde yürütülen irdeleme boyunca modernlik düşüncesinin kutupsallığında yaşanan kırılmanın ardından ortaya saçılan anlamların arasından doğan bu mekan, “arada mekan” olarak isimlendirilir ve bu mekanın karmaşık yapısını açarak içindeki anlamları su yüzüne çıkarmak, farklılıklarını ortaya koymak, gerilim ve çelişkinin kendisi olan bu mekanı araştırmak amaç edinilir. Çalışmanın sorusu ise şöyle ifade edilebilir: Modern dualizmin mekan örüntüsünün rijit çerçeveli, işlevsel ve ideal forma sahip olma özelliklerini taşıyor olmasına karşılık, arada mekan nasıl temsil edilebilir? Metodolojik olarak, “arada mekan”ın irdelenmesi iki mekan söylemi üzerinden yapılır. Bu söylemler metinde ele alındığı sırayla, Gilles Deleuze-Felix Guattari’nin “Kaygan Mekan”ı insert ignore into journalissuearticles values(smooth space); ve Michel Foucault`nun “Heterotopya”sıdır insert ignore into journalissuearticles values(heterotopia);. Gerilim ve çelişkiden yola çıkarak, mekanın dönüşümselliğini, oluşsallığını, rastlantısallığını açılımlamayla ilgilenen bu çalışma, aktüelleşmemiş potansiyelleri üzerinden postmodern mekanın ortaya konması için bir uğraş halindedir. Arada mekan, modernliğin dualiteleri içinde başlatılmış bir kavgayı temsil ederken, fiziksel olarak izi sürülebilen dışsal bir varlık değil, zihinsel olarak açılımlanabilen, çeşitliliğin ve kendiliğindenliğin içinde filizlendiği kavramsal bir mekandır. Bu mekan, modernizmin zaman-mekan deneyiminin dönüşümüne işaret eden, düşünmek/üretmek için vazgeçilmez zannedilen önermelerden kurtulabilmenin mümkün olduğuna vurgu yapan bir temsildir.
Keywords : Mekan, postmodern mekan, arada mekan, kaygan mekan, heterotopya