Alt Paleozoyik Yaşlı Sultandede Metasedimanter Kayaçların Jeokimyası, Kökeni ve Tektonik Yerleşimi (Dinek, Şarkikaraağaç-Isparta, GB Türkiye)

Authors : Oya Cengiz, Ahmet Semih Deniz, Didem Kıray

Pages : 58-74

Doi:10.34248/bsengineering.1567146

View : 72 | Download : 73

Publication Date : 2025-01-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Alt Paleozoyik yaşlı metasedimanter kayaçlar (Sultandede Formasyonu) Türkiye’nin güneyinde bulunan Orta Toroslar’daki Sultandağ Bloğu’nun (Isparta) Dinek (Şarkikaraağaç-Isparta) güneydoğusunda yüzlek vermektedir. Bu çalışmanın amacı, Geyikdağı Birliği içerisindeki düşük dereceli metamorfizma geçiren Alt Paleozoyik yaşlı Sultandede metasedimanter kayaçlarının kökenini, kaynak kayacını ve tektonik ortamlarını petrografik ve jeokimyasal analizler ile ortaya koymaktır. Sultandede Formasyonu sleyt, fillit, metakumtaşı, metakarbonatlar, yumrulu metakireçtaşı, kalkşist, muskovit-serizit-kuvars şist, metakuvarsit ve mermer türü litolojilerden meydana gelmektedir. Petrografik analiz temelinde şist numuneleri muskovit, serizit, kuvars, barit, opak mineral ve demiroksit ayrışma mineralleri, kalkşist numuneleri de kalsit, kuvars, barit, serizit, muskovit ve limonit içermektedir. Kondrite göre normalize edilmiş nadir toprak elementlerinin (NTE) dağılım desenlerinde Sultandede metamorfik kayaçlarında hafif nadir toprak elementlerinden (HNTE) ağır nadir toprak elementlerine (ANTE) doğru bir azalmanın olduğu, HNTE\\\'lerin ANTE\\\'lere göre göreceli olarak zenginleştiği gözlenmektedir. Eu anomalisi (Eu/Eu*= 0,55-0,98) ve Ce anomalisinde belirgin negatif anomali ve pozitif Gd anomalisi gözlenmiştir. Metasedimanter kayaçların felsik, tortullaşma sonrası oluştuğu ve kıta kenar rejimini karakterize ettiği tespit edilmiştir. Ana element jeokimyası ve iz-nadir toprak element oranları ile yapılan sınıflama ve kaynak kayaç diyagramlarından (La/Th ve Hf) elde edilen veriler, bu kayaçların mağmatik (felsik ve ortaç) ve geri dönüştürülmüş önceden var olan sedimanter kaynaktan türediğini ve üst kıtasal kabuk eğilimi gösterdiğini belirtmektedir. Şist ve kalkşist numunelerinin ortalama Th/U değeri (6,87) üst kıta kabuk değerinden (3,82) daha yüksektir. Bu sonuç, önceki aşınma eğilimini takip ettiğini ve metasedimanter kayaçların yoğun aşınmaya maruz kaldığının işaretidir. Ni/Co ve V/(V + Ni) jeokimyasal parametreleri, metasedimanter kayaçların oksik ortamı ve disoksik, anoksik ve öksinik koşulları altında biriktiğini göstermektedir.
Keywords : Jeokimya, Sultandede formasyonu, Köken ve Tektonik Ortam, Şarkikaraağaç-Isparta