Karsılaştırmalı bir inceleme: Türk Ceza Hukuku ile Kıbrıs Ceza Hukuku açısından “işlenemez suç”un değerlendirilmesi

Authors : İpekçioğlu Pervin AKSOY

Pages : 859-886

Doi:10.1501/Hukfak_0000001678

View : 8 | Download : 4

Publication Date : 2012-09-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Bir fiilin suç teşkil edebilmesi için, yapılan hareketin kanuni tipte belirtilen sonucu doğurmaya elverişli olması gerekir. Elverişlilik, fiile ilişkin bir niteliktir. Yapılan hareketin elverişliliği, hukuka aykırı veya ihlal edici niteliğe sahip olmasını gerektirir. Elverişlilik değerlendirilirken, işlenemez suç ipotezi de gündeme gelmektedir. Türk Ceza Kanunu’nda işlenemez suça ilişkin ayrı bir hüküm mevcut değildir. Ancak işlenemez suçun, suç genel teorisi içerisinde tipiklik unsuruna olan etkisi bakımından ele alınması, ayrı bir hükme gerek kalmaksızın mâkul bir sonuca ulaşmamızı mümkün kılmaktadır. Nitekim elverişli bir hareket olmadan, ihlal edici bir fiilin ortaya çıkması imkânsızdır. İşlenemez suçtan bahsedilebilmesi, ancak aracın elverişsiz olması veya maddi konunun bulunmaması halinde söz konusu olur. Aracın elverişsizliği veya maddî konunun yokluğu, hareketin yapıldığı andaki şartlara göre değerlendirilmelidir. Fasıl 154 Kıbrıs Ceza Yasası’nda ise, 366. maddenin 3. fıkrasındaki hükme göre, “suçu işleyen kişinin bilmediği koşullar nedeniyle aslında suçu işlemenin olanaksız olduğu dikkate alınmaz”. Bu hüküm yorumlanmaya muhtaçtır. Zira failin bilmediği koşulların neler olduğunun tespiti yapılmalıdır. İlk olarak gerek hukukî, gerekse fiilî yanılma şeklinde ortaya çıkan sözde suç yani “legal impossibility” ipotezi değerlendirilmelidir. Kıbrıs hukuk sistemine hakim olan İçtihat hukuku sisteminde de aynen Kıt’a Avrupası sisteminde olduğu gibi, “legal impossibility” durumları mazaret sayılmaktadır. Failin bilmediği koşullar kapsamında karşılaşabileceğimiz ikinci durum işlenemez suç ipotezidir. İşlenemez suç, İçtihat hukuku sisteminde teşebbüs kurumu içerisinde incelenmektedir. Nitekim “factual impossibility” kavramı kapsamında, hareketin elverişsizliği veya maddi konunun bulunup bulunmaması dikkate alınarak somut olayda işlenemez suçun; ya da hareketin elverişli olması halinde teşebbüs durumunun ortaya çıkabileceği ele alınmaktadır. İşlenen fiil, ister işlenemez suç, isterse teşebbüs derecesinde kalan bir suç olarak nitelendirilsin, Kıbrıs ceza hukukunda suçlunun suç işleme niyeti esas alınmakta ve bu irade cezalandırılmaktadır
Keywords : Elverişlilik, tipiklik, suçlu irade, sözde suç, işlenemez suç