HEKİMİN SÖZLEŞMEDEN DOĞAN SORUMLULUĞU

Authors : Mehmet DEMİR

Pages : 225-252

Doi:10.1501/Hukfak_0000001527

View : 41 | Download : 8

Publication Date : 2008-09-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Hekimin sorumluluğunu gerektiren değişik sorumluluk kaynakları bulunmaktadır. Bunlar tıbbî etik, ceza, idare ve medenî hukuk (hukuksal) bakımından sorumluluklar biçimindedir. Hekimin hukuksal sorumluluğunu doğuran kaynaklardan birisi de, hekimlik sözleşmesidir. Hekimlik sözleşmesi dışında kalan diğer hukuksal sorumluluk kaynakları ise, sözleşme öncesi görüşme, vekaletsiz iş görme ve haksız fiilden doğan borç ilişkileridir. Hekim ile hasta arasında kurulan hekimlik sözleşmesi, yasada düzenlenmemiş sözleşmesinde, isimsiz bir iş görme sözleşmesi görünümü nedeniyle tanım, hukuksal nitelik ve sonuçları konusunda tam bir açıklık yoktur. Bununla birlikte, hekimlik sözleşmesinin, serbest çalışan bir hekim ile bizzat hasta ya da onun temsilcisi arasında kurulan ve hekimi kendisine ödenecek bir bedel karşılığında tıbbî teşhis ve tedavi edimini yerine getirme yükümlülüğü altına sokan şeklinde tanımlanması mümkündür. Bu tanımdan hareketle, sözleşmenin tarafları ve borçlanma konusu edimler belirlenebilir. Ancak, sözleşmenin hukuksal niteliği konusunda değişik görüşler ileri sürülmüştür. Buna göre, hekimlik sözleşmesini, iş görme sözleşmelerinden istisna (eser), hizmet (iş) ve vekalet sözleşmesinden biri olarak gören görüşler dışında, sözleşmenin hukuksal niteliğini kendine özgü, isimsiz bir iş görme sözleşmesi sayanlar da vardır. (atipik) iş görme sözleşmelerindendir. Hekimlik Hekimlik sözleşmesinin konusunu taraflar, hastanın ödeyeceği bir bedel karşılığında, sadece hastalığın teşhisi edimi ile sınırlandırabilecekleri gibi, hekime teşhisle birlikte tedavi ve bakım edimlerini de yüklemiş olabilirler. Bu asli yükümler dışında, hekimin daha başka sözleşmesel edim yükümleri de bulunmaktadır. Tıbbî özen gösterme, aydınlatma, arşivleme, sır saklama ve sadakat yükümleri gibi. Hekimin sözleşmesel sorumluluğu için gerekli koşullar ise, şunlardır: 1. Sözleşmenin varlığı ve geçerliliği, 2. Sözleşmesel yükümün ihlâli. 3. Tıbbî kusurlu eylem, 4. Zarar, 5. Tıbbî kusur ile zarar arasında nedensellik. Hekimlik sözleşmesinde, hasta, hekimin kusurlu eyleminin varlığını değil; hekim kendisinin kusursuzluğunu kanıtlamakla yükümlüdür (BK. m. Hekim, hastası ile yaptığı sözleşme ile ilgili olarak, kendisinin veya yardımcısının eyleminden dolayı sorumsuzluk anlaşması yapmış olabilir. Bu anlaşmalarla hekimin sorumluluktan kurtulması olanağı yasal açıdan hile veya ağır kusurda kesin geçersizlik; hafif kusurda ise, takdiri geçersizlik yaptırımlarına tâbidir (BK. m. 99 ve100/f.3)
Keywords : Hekim hasta, hekimlik sözleşmesi, sözleşmesel sorumluluk, tıbbî kusur, zarar, tıbbî tazminat davası