Dijital Peculium Kavramı

Authors : Ümit Vefa ÖZBAY

Pages : 867-898

Doi:10.33629/auhfd.974632

View : 12 | Download : 6

Publication Date : 2021-10-22

Article Type : Research Paper

Abstract :Roma hukukunda köleler mal (res) statüsünde kabul ediliyordu. Mal gibi alınıp satılabiliyorlar, alacak veya borç konusu olabiliyorlardı. Ancak, köleler insan oldukları için düşünen ve irade sahibi canlı varlıklardı ve başkalarıyla birtakım hukuki ilişkilere girişmeleri kaçınılmaz bir şeydi. Kölelerin hukuki işlem yapabilmesinin önünü açmak ve onları ticaret hayatında aktif bir biçimde kullanabilmek adına Romalılar çeşitli düzenlemeler yaptılar. Bu düzenlemelerden en önemlisi aile babalarının kölelere (ve aile evlatlarına) aile mamelekinin belli bir kısmı üzerinde sınırlı yetki tanımasıydı. Söz konusu sermayeye peculium ismi verilmiştir. Sırtını Roma Hukuku’nun peculium kavramına dayayan dijital peculium kavramı ise günümüzde yapay zekâ tartışmalarında doktrinde kendisine yer bulmaktadır. Kavram bazı hukukçular tarafından yapay zekânın hukuki statüsü tatmin edici bir hal alana kadar, yapay zekâyı günlük hayata dâhil edebilme ve yapay zekâyı hesap verebilir bir hale getirme konusunda önerilmektedir. Çalışmamızda önce yapay zekâ ve robot kavramı kısaca tanımlanarak, yapay zekânın hukuki statüsüne yönelik fikirler değerlendirmeye alınacak, ardından Katz ve Pagallo’nun çalışmaları ile doktrindeki tartışmalarda kendisine yer bulmuş Dijital Peculium kavramı incelenecektir. Kavram incelenirken öncelikle Roma hukukundaki peculium kavramı tanıtılacak ve söz konusu kavrama dair düzenlemelerin çağdaş hukukumuzda, yapay zekâ düzenlemelerine ne gibi bir katkıda bulunabileceği tartışılacaktır.
Keywords : peculium, dijital peculium, yapay zeka, roma hukuku