LOZAN BARIŞ ANTLAŞMASI ÇERÇEVESİNDE HALEFİYET VE DEVAMLILIK TARTIŞMALARI

Authors : Seda ÖRSTEN ESİRGEN

Pages : 381-415

Doi:10.33629/auhfd.1253912

View : 10 | Download : 5

Publication Date : 2023-03-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk hukuk tarihinin en önemli kırılma noktalarından biri olan Osmanlı Devleti’nin yıkılışı ile Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş süreci, uluslararası hukuk açısından değerlendirilmek istendiğinde, halefiyet ve devamlılık kavramları ön plana çıkmaktadır. Bu kavramlar çerçevesinde yapılacak değerlendirmelerde kaçınılmaz olarak başvurulması gereken en önemli kaynak ve aynı zamanda hareket noktalarından birini oluşturan düzenleme, Lozan Antlaşması’dır. Uluslararası hukuk literatüründe her iki devlet arasında devamlılık ilişkisinin bulunduğu görüşü ağır basmakla birlikte, Lozan Antlaşması incelendiğinde, yeni kurulan Türk devletinin bağımsız ve çağdaş bir ülke kurma amacı doğrultusunda, her bir maddenin doğuracağı olası sonuçlar göz önünde bulundurularak ve Osmanlı dönemindeki uygulamalardan ders çıkarılarak kaleme alındığı görülmektedir. Bu doğrultuda, Lozan Antlaşması’nın ülke toprakları, devlet borçları, malları ve arşivleri, uluslararası antlaşma ve uluslararası örgüt üyelikleri, imtiyazlar, devlet memurları ve vatandaşlıkla ilgili hükümleri incelenerek, halefiyet ve devamlılık tartışmaları açısından söz konusu hükümler değerlendirilmiştir. Sonuçta uluslararası hukukta yeknesaklık göstermeyen halefiyet ve devamlılık uygulamalarının Türk hukuk tarihi açısından da kesinlik arz etmediği görülmüştür.
Keywords : Halefiyet, devamlılık, Lozan Antlaşması, Osmanlı Devleti, Türkiye Cumhuriyeti