CUMHURİYET KARŞITI BİR KURUM: CUMHURBAŞKANI YARDIMCILIĞI

Authors : Oğuz Kaan Doğan

Pages : 1249-1274

Doi:10.33629/auhfd.1282963

View : 384 | Download : 404

Publication Date : 2023-10-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Cumhurbaşkanı yardımcısı, yürütmenin monist şekli olan başkanlık rejimine has bir makamdır. İlk kez ABD Anayasası ile düzenlenen cumhurbaşkanı yardımcılığı, Latin Amerika başta olmak üzere başkanlık rejimini kabul eden ülkelerde çeşitli değişikliklerle birlikte korunan bir makam olmuştur. Cumhuriyetçilik geleneği, yaklaşık iki bin beş yüz yıllık geleneğinde yasaya dayalı özyönetimi ilke edinmiştir. Modern cumhuriyetlerin kurulması ile yürütme organının seçimle işbaşına gelmesi cumhuriyetin dar ve geniş tanımlarının ayrılmaz bir ilkesi olmuştur. Türkiye’de 2017 yılında yapılan anayasa değişikliği ile getirilen yeni sistemde cumhurbaşkanı yürütmenin tek organı olarak yerini almıştır. Cumhurbaşkanının yanında yeni bir makam olarak cumhurbaşkanı yardımcısı da anayasal bir kurum haline gelmiştir. Cumhurbaşkanınca atanması, cumhurbaşkanına vekalet etmesi, sorumluluğunun sadece cumhurbaşkanına karşı olması, işleyeceği suçlara ilişkin geniş bir dokunulmazlığa sahip olan cumhurbaşkanı yardımcısının anayasal konumu doktrinde tartışmalıdır. cumhuriyetçiliğin geleneksel ilkeleri ile Türk anayasa mevzuatı ve Anayasa Mahkemesinin cumhuriyet kavramına ilişkin içtihatları göz önüne alındığında cumhurbaşkanı yardımcısına ilişkin Anayasanın 106. Maddesinin, Anayasanın 1, 2 ve 4. maddelerinde düzenlenen cumhuriyet ilkesine aykırı bir düzenleme olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords : cumhuriyet, cumhuriyetçilik, cumhurbaşkanı yardımcılığı, başkanlık sistemi, temsil