İnsan Haklarının Küresel Yönetişimi: Değersel ve Sistemsel Kriz

Authors : Muharrem Kılıç

Pages : 1799-1836

Doi:10.33629/auhfd.1530137

View : 222 | Download : 153

Publication Date : 2024-10-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Küresel yönetişim ilk olarak “küresel” niteleyicisi olmadan 1980’li yılların sonlarından itibaren modern siyasi iktidarların nasıl el değiştirdiğini tanımlamaya ve açıklamaya çalışan kamu politikası olarak ortaya çıkmıştır. Geleneksel hiyerarşiye dayalı yönetim anlayışının ikamesi olarak düşünülen yeni yönetişim formları, teşvik edilmeye başlanmıştır. Böylelikle yönetişim, demokratik siyasal sistem içerisinde yurttaşların daha aktif politik öznelere dönüşmesinin imkanını yaratmıştır. Yönetişim ilkesinde otorite ve meşru gücün kaynağı, saltlıkla kamu otoritesinden (devlet) değil sivil toplumdan da neşet etmektedir. Nitekim yerel, bölgesel ve küresel ölçekte yönetişimin heryerdeliği ve kuşatıcılığı, yönetme erkinin tek başına devlet aygıtlarına indirgenmesini imkânsızlaştırmaktadır. Bu noktada kamusal aktörler, uluslararası örgütler, sivil toplum kuruluşları ve ulusal insan hakları kurumları yönetişim düzeneğinde yerini almaktadır. Ulusal insan hakları kurumları, yerel ile uluslararası yönetişim arasındaki köprü vazifesinden ötürü insan haklarının yönetişiminde önemli bir kurumsal aktör olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak savaşlar, iç çatışmalar; ağır insani trajediler, yeni sömürge düzenleri; kültürel ve kimliksel parçalanmalar küresel yönetişim aktörlerinin kurumsal rollerinin sorgulanmasını da beraberinde getirmektedir. Ulusötesi sermayedarların ve daha çok elitist küresel hegemonların çıkarlarına hizmet etmeyi temel misyon edinen yeni yönetişim aktörlerinin kırılgan doğası, küresel adaletsizliğin giderek derinleşen bir krize dönüşmesine yol açmaktadır.
Keywords : Küreselleşme, İnsan Hakları, Ulusal İnsan Hakları Kurumları, Küresel Yönetişim, Yönetişimsellik İlkesi