Haydarâbâd Salar Jung Kütüphanesindeki Türkçe Öğretimi İle İlgili Yazma Eserler ve Bu Eserlerden Fazlullah Han Barlas Tarafından Yazılan “Lugat-ı Türkî”nin Çağatay Türkçesi Öğretimi Yöntemine Dâir Düşünceler

Authors : Turgut KOÇOĞLU

Pages : 91-108

Doi:10.32433/eje.426300

View : 12 | Download : 4

Publication Date : 2018-06-02

Article Type : Research Paper

Abstract :Hindistan’ın büyük müze-kütüphanelerinden biri olan Salar Jung’da yaptığımız çalışmalarda, yirmi altı adet Türkçe/Çağatay Türkçesi eser tespit edilmiştir. Genellikle dil ve edebiyat üzerine olan bu eserlerin sekiz tanesi doğrudan dil öğretimi ile ilgilidir. Sekiz eserden yedisi Türkçe öğretmek biri de Farsça öğretmek amacıyla yazılmıştır. Bu yazıda söz konusu eserlerden önce birkaç sayfa orijinal metin görüntüleri verilerek nüsha tavsifi yapılmış ve sonrasında eserlerin muhtevasından kısaca bahsedilerek Türkçe öğretim yöntemlerine değinilmiştir. Çağatay Türkçesi öğretmek amacıyla Fazlullah Han Barlas tarafından 18. yüzyılda yazılan “Lugat-ı Türkî” adlı eserin ise, kütüphanede yaptığımız inceleme notlarımız ve elimizdeki dijital görüntüler imkânında, muhtevası ve Çağatay Türkçesi öğretimi yöntemine dâir örneklerle daha ayrıntılı açıklamalar yapılmaya çalışılmıştır. İncelediğimiz bu eserlerin, hazırlanış yöntemlerine göre, gramer-sözlük , gramer ve sözlük , sadece gramer ve sadece sözlük şeklinde tasnif edilebileceği sonucuna varılmıştır. İki dilli öğretim yönteminin kullanıldığı bu eserlerin altısında Farsça ile Türkçe öğretmek, birinde Arapça ile Türkçe öğretmek ve birinde de Türkçe ile Farsça öğretmek amaçlanmıştır. Bunların bazısı manzum olarak yazılmış, mensur olanlarda da nazma benzer bir format tercih edilmiştir. Bu da dil öğretiminde genellikle ezber yönteminin ön planda tutulduğunu göstermektedir. 
Keywords : Türkçe Öğretimi, Yazma Eser, Fazlullah Han Barlas