Kemalizm'de Laiklik-İslam Birlikteliğinin Milliyetçilik Üzerinden Düalist Akdi

Authors : Gökhan AK

Pages : 571-606

Doi:10.1501/SBFder_0000002364

View : 9 | Download : 7

Publication Date : 2015-11-03

Article Type : Research Paper

Abstract :“Laiklik” ve “İslam”, Türkiye’de çağdaş Cumhuriyet’le başlayan yeni sosyo-politik yaşama damgalarını vurmuş iki temel etkendir. Cumhuriyet’le formatlanan bu yeni birliktelik, bir yandan kaçınılmaz bir zorunluluğunu tecrübe ederken, öte yandan birbirine eklemlenme ve hatta birbirini besleme gibi çelişkileri de içerisinde barındırmıştır. Bu paradoksal içiçelik, akıl ile maddenin (felsefî) veya iyi ile kötünün (teolojik) birlikteliğine benzer türden birbirini iten iki güçlü toplumsal kutbun birlikte var olmalarını betimlemektedir. Bu da, düalist bir durumu ortaya çıkarmaktadır. Bu bağlamda, bu çalışmanın amacı, öncelikle laiklik ile İslam’ın, erken Cumhuriyet döneminden günümüze sarkan bu “muhtaçlık ve menfaat” birlikteliğinin, esasta dönemin yeni milliyetçilik anlayışından kaynaklandığını ortaya koymaya çalışmaktır. Bunu gerçekleştirmek için de, Türkiye sosyo-politik tarihinde yaklaşık 1200 yıldır devletin resmi dinî olan İslamlık ile Cumhuriyet devrimlerinin toplumsal omurgaya nakşettiği laikliğin, Kemalist milliyetçilik üzerinden yaptıkları düalist akit ve bu akdin kimi zaman paradoksal, kimi zaman da rasyonel-taktiksel ilişki ve etkileşimleri analiz edilecektir.
Keywords : Laiklik, İslam, Milliyetçilik, Düalizm, Kemalizm