Türk müziğinde yeni bir form; Sâz ü terennüm

Authors : Aziz Destegül, Gamze Köprülü Yazıcı

Pages : 61-78

Doi:10.31722/ejmd.1529141

View : 71 | Download : 90

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk müziği diğer müziklerde de olduğu gibi iki icrâ dinamiği üzerinden ifade olunur. Ses (vokal) ve çalgı icrâları, yer aldığı kültür içerisinde farklı biçimlerde kendisini gösterir. Türk müziği kültürü, içerisinde yer alan şarkı, türkü, peşrev, kâr, saz semâî gibi daha pek çok sese ve çalgı icrâsına dayalı dinamik form anlayışı ile ortaya konur. Gelenek içerisinde yer alan kâr ve seyr-i nâtık formları, sanatlı bir form olmaları yanında makam ve usûl öğretimini de destekleyen bir yapıya sahiptirler. Nitel çalışmada bu anlayış ile mezkûr iki formun öğreticiliğinden yararlanarak sâz ü terennüm adı ile yeni bir form örneği ortaya konmak amaçlanmıştır. Nitel çalışmada ezgi analizleri ve kaynak taraması ile birlikte sâz ü terennüm formunun Türk müziği nazarî ve icrâ anlayışına uygunluğu ve icrâcılar tarafından kullanılabilirliği için uzman görüşlerine yer verilmiştir. Sâz ü terennüm formunun örneklendirilmesi, Şehrî Kırşehrî el-Mevlevî Yusuf İbn Nizameddin İbn Yusuf Rumî’nin Risale-i Mûsikîsi’nde yer alan Hûz-i Bûselik, Horasâni Hüseynî, Arazbar, Bûselik Aşîran ve Sultân-i Irak terkipleri ile yapılmıştır.
Keywords : Türk müziği, Sâz ü Terennüm, Form, İcrâ, Makam.