Global Gerçek Evapotranspirasyon (ETa) Haritalarından Arazi Kullanım Sınıflarına Ait ETa Kayıplarının Tahmini

Authors : Fırat PEKER, Hürrem BAYHAN, Atilla AKKOYUNLU

Pages : 18-26

Doi:10.55581/ejeas.936950

View : 12 | Download : 4

Publication Date : 2021-07-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Günümüzde uydu görüntüleri kullanılarak gerçek evapotranspirasyon kayıplarının hesaplandığı çeşitli modeller geliştirilmiştir. Amerika Birleşik Devletleri Jeoloji Araştırmaları Kurumu tarafından Operasyonel Basitleştirilmiş Yüzey Enerji Dengesi Modeli kullanılarak üretilen global gerçek evapotranspirasyon haritaları bunlara örnektir. Uzamsal çözünürlüğü 1x1 km olan bu haritaların pikselleri içerisinde birden fazla arazi kullanım sınıfının yer aldığı durumlarda, bu haritalar kullanılarak arazi kullanım sınıflarına ait gerçek evapotranspirasyon kayıplarının hassas bir şekilde belirlenmesi güçleşmektedir. Bu çalışmada; piksel boyutu kısıtlamasına bağlı kalmadan, global gerçek evapotranspirasyon haritalarından arazi kullanım sınıflarına ait gerçek evapotranspirasyon kayıplarının tahmini amacıyla, çoklu regresyon analizine dayalı bir model geliştirilmiştir. İstanbul İli Terkos su havzası kapsamında geliştirilmiş bu modelde; alt havzalara ait aylık gerçek evapotranspirasyon değerleri ile alt havzalardaki arazi kullanım sınıflarına ait aylık referans evapotranspirasyon değerleri arasında bir bağıntı kurulmuştur. Alt havzaların aylık gerçek evapotranspirasyon değerleri global gerçek evapotranspiasyon haritalarından elde edilmiştir. Aylık referans evapotranspirasyon değerleri Penman-Monteith yöntemine göre hesaplanmıştır. Arazi kullanım sınıfları Landsat uydu görüntüleri kullanılarak belirlenmiştir. Model sonucunda ölçüm ve tahmin değerleri arasında kök ortalama kare hata 11.4 olarak, R2 katsayısı ise 0.963 olarak bulunmuş ve modelden elde edilen çoklu regresyon bağıntısı kullanılarak Terkos havzasındaki arazi kullanım sınıflarına ait aylık gerçek evapotranspirasyon kayıpları belirlenmiştir. 
Keywords : Evapotranpirasyon, Penman Monteith, IDW enterpolasyon, regresyon analizi, arazi kullanım sınıfı