GÖÇ OLGUSUNUN WEBERYAN ANALİZİ: I. DÜNYA SAVAŞI DOĞU VİLAYETLERİ ÖRNEĞİ

Authors : Sait YILDIRIM

Pages : 1-13

View : 13 | Download : 6

Publication Date : 2019-01-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Birinci dünya savaşı sırasında Rus ve Ermenilerin baskılarından dolayı Doğu Anadolu bölgesindeki Osmanlı halkının büyük bir bölümü daha güvenilir bölgelere göç etmek zorunda kalmıştır. Göç eden halk, iş, mülk ve toplumsal düzenlerinden ayrılarak yeni bir yaşam biçimi ve şartlarına uyum sağlamak zorunda kalmıştır. Yerleşilen bölgelerde sosyal, siyasal ve ekonomik anlamda uyumsuzluklar ortaya çıkmıştır. Devletin sorunları çözme çabaları yetersiz kalmıştır. Bu sıkıntılı sürecin dönüşü de yeni toplumsal sorunları ortaya çıkarmıştır. Göç eden halkın birkaç yıl içerisinde kendi yaşam alanlarına dönme uğraşı toplumsal düzeni alt üst etmiştir. Bu anlamda göç olgusu öncesi ve sonrası için toplumsal uyum ve eylem problemleri ortaya çıkarmıştır. Göç süresince devletin halk üzerindeki kontrolü zayıflamış denetim mekanizmaları yetersiz kalmıştır. Bahsedilen toplumsal hareketliliği ortaya çıkaran tarihsel koşullar ve iktidar ilişkileri dikkate alındığında, nedensellik ilkesine bağımlı sosyolojik bir analize ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çalışmada olduğu gibi çoğunlukla tarihsel ve kültürel araştırmalarda değerlerden bağımsız bir şekilde toplumsal eylemlerin neden, sonuç ve etkilerini anlamacı bir biçimde ortaya koyan Max Weber’in metodolojik perspektifine sıklıkla ihtiyaç duyulmaktadır. Weber’in sosyoloji geleneği “anlama” ve “nedensellik” boyutuna dikkat çekerek kültür kavramına odaklanan bir tarihsel yapıya dayanmaktadır. Weber toplumsal eylem ve olguların gerçekleşmesini tek bir nedene bağlayan kuramsal önermeleri reddetmektir.  Bu kapsamda nedensellik aracılığı ile göç olgusunun toplumsal yapıdaki etki ve dönüşümleri daha belirgin kılacağı görülmektedir. Bu kapsamda çalışmanın amacı 1. Dünya savaşı sürecinde doğu şehirlerindeki göç hareketliliğinin etkilerini tüm yönleri ile sosyolojik boyutunu Weberyan metodoloji ve kavramsallaştırmalar ile ele almaktır.
Keywords : Göç, Birinci Dünya Savaşı, Max Weber, Toplumsal Değişme, Uyum