Gábor Bethlen Devrinde Dîvân-ı Hümâyûn ve Erdel Hükümdarlığı Arasındaki Siyasî ve Askerî Münasebetler

Authors : Hüseyin Şevket Çağatay ÇAPRAZ

Pages : 41-52

View : 10 | Download : 2

Publication Date : 2023-01-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı diplomasisinde Erdel hükümdarları sultanın hizmetkârları olarak görülmüş, Erdel’in hâkimiyeti devralma ve muhafaza etme koşulları Dîvân-ı Hümâyûn tarafından verilen ahidnameler vasıtasıyla belirlenmiştir. Neticede ülke idarecileri iç politikada otonom bir idarî usulü takip ederken, dış politikada Osmanlı rızasına tabi kalmakla yükümlü kılınmışlardır. Ne var ki Erdel Hükümdarlığı için çizilen çerçeve Gábor Bethlen’in devrinde muğlâklaşmaya başlamıştır. Bu kapsamda çalışmanın ana hedefi bir haraçgüzar olarak Erdel Hükümdarlığı’nın Osmanlı devleti ile olan bağlarının Gábor Bethlen zamanında, dış politikada ne kadar gevşetilebildiğini ortaya koymaktır. Böylece Osmanlı İmparatorluğu ve Bethlen arasındaki münasebetleri şekillendiren dâhilî ve haricî unsurlar ile mevcut süreçte hükümdarın siyasî ve askerî manevra kabiliyeti ele alınmıştır. Osmanlı İmparatorluğu’nun desteğini umarak Erdel Hükümdarlığı’nın uluslararası alanda giriştiği mücadeleler, Habsburglara karşı yapılan seferlerde İstanbul ve Erdel idareleri arasındaki işbirliğinin izlediği seyir ve bunun muhteviyatı, ilaveten hükümdarın politik hakikatleri değerlendirme tarzı incelemenin ağırlık noktalarını oluşturmaktadır. Nihayet tetkikler zarfında Gábor Bethlen’in Dîvân-ı Hümâyûn ile kendine özgü ilişkisi ve seferleri sırasında Osmanlı İmparatorluğu ile kurduğu müttefiklik çatısı yansıtılmaya çalışılmıştır.
Keywords : Osmanlı İmparatorluğu, Erdel Hükümdarlığı, Gabor Bethlen, Habsburglar, Sön Barışı