İç Mekân ve Mobilya Tasarımında Modern Dönem Bakış Açısıyla Tasarımda Uyum Cetveli

Authors : Hale Durmuş Ataş, Emel Başarık Aytekin

Pages : 400-428

Doi:10.56590/stdarticle.1569758

View : 58 | Download : 71

Publication Date : 2025-01-10

Article Type : Research Paper

Abstract :Giriş ve Çalışmanın Amacı: İç mekân ve mobilya tasarımlarında güncel örneklerde beliren biçimsel ve bağlamsal uyumsuzluğun yabancılaşma etkileri tasarım düşüncesinin gelişimini olumsuz yönde etkilemektedir. Bu konu üzerine yoğunlaşıldığında temel tasarım ilkelerinden benzerlik ve tamamlama ilkelerinin vurgulanması probleme çözüm üretebilmek açısından önemlidir. İç mekân ve mobilya tasarımlarında, birim-bütün ilişkisi bağlamında, Gestalt kuramı ve tasarım ilkeleri çerçevesinde, “biçimsel yabancılaşmaya” karşı olarak “biçimsel yakınlaşma” olarak ifade edilebilen bu yaklaşımla, Modern Döneme ait iç mekân örnekleri irdelenmiş, araştırmanın bağlamına uygun bir biçimde stil kavramı ile tasarım ilkeleri bağdaştırılarak, birim-bütün ilişkisi ve uyumu ile doğrudan ilişkili bir cetvel tasarlanmıştır. Bu cetvel, iç mimarlık eğitimi, öğrencileri ve tasarımcılar için, mekân tasarımında bir yöntem önerisi oluşturmak amacıyla tasarlanmış, mobilyanın mobilyayla ve mekânla ilişkisinin, belirlenen ilkelerin dikkate alınarak oluşturulması fikriyle, stil konusunda tutarlılığı olan mekânların tasarlanabilmesi adına iç mimarlık öğrencilerine katkı sağlaması hedeflenmiştir. Bu çalışma Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İç Mimarlık Bölümü Doktora Programında 9 Temmuz 2024 tarihinde kabul edilen, “İç Mekân ve Mobilyada Stil Kavramı Bağlamında Birim Bütün İlişkisi ve Uyumunun Modern Dönem Örnekleri Üzerinden İrdelenmesi, Tasarımda Uyum Cetveli Önerisi” adlı doktora tezinden üretilmiştir. Kavramsal/Kuramsal Çerçeve: Araştırma kapsam olarak, çağımıza yakınlığıyla, birim-bütün ilişkisi ve uyumunu ideal şekilde yansıtan örneklere sahip olması sebebiyle Modern Dönemin 1860-1950 yılları arasında geçen dönemle sınırlandırılmıştır. Araştırmanın problemine bağlı olarak iç mekân ve mobilya tasarımlarında ortaya çıkan biçimsel yabancılaşmanın önüne geçebilmek amacıyla birim bütün ilişkisi ve uyumunun vurgulanması, stil kavramı bağlamında kompozisyon kurallarının anlaşılması, temel tasarım ve Gestalt ilkelerinin kavramsal niteliğinin Modern Dönem üzerinden anlaşılması önem arz etmektedir. Yöntem: Araştırmanın kapsamında belirtilen dönem aralığı, betimsel ve içerik analizine tabi tutulmuş, kronolojik olarak örnekler üzerinden açıklanmıştır. 1860-1950 döneminin öne çıkan tasarımcılarına ait mimari iç mekân ve mobilya örnekleri, kronolojik olarak bir araya getirilmiş, tasarımcının stili göz önünde bulundurularak, birim-bütün ilişkisi ve uyumu üzerinden irdelenmiştir. Temel tasarım ve Gestalt ilkeleri tanımlayıcı, kuramsal, karşılaştırmalı yöntemler ile anlatılarak, araştırmanın amacında belirtildiği gibi oluşturulması hedeflenen ilkeler, iç mekân tasarımına ilişkin kavramlar ve anket sonuçları çerçevesinde bir araya getirilerek, sistematik bir düzende, tablolar oluşturularak açıklanmıştır. Bulgular: Araştırmanın problemine çözüm üretebilmek amacıyla yapılan anket çalışmasından elde edilen bulgularda, öğrencilerin stil kavramına ilişkin sorulan tanımlama sorularında çoğunlukla kararsız kaldıkları, birim bütün ilişkisi açısından form birliği ve bütünlüğü yönünde birim ile bütün arasında doğru ilişkiyi kurmakta zorlandıkları, sonucuna ulaşılmıştır. Sonuç: İç mimarlık eğitimine katkı sağlayacak “tasarımda uyum cetveli” (TUC) tasarıma girişte bir kılavuz görevi görmesinin yanı sıra, bu sayede, iç mimarlık öğrencilerinin tasarım eğitimi aşamasında daha bilinçli kararlar alabilmesi ve oluşturacağı iç mekân tasarımlarında hedefine yönelik uygun ve uyumlu karar alabilme yetisinin geliştirilmesi hedeflenmiştir.
Keywords : İç Mekân, Mobilya, Stil, Tasarım, Birim-Bütün, Uyum, Modern Dönem, Tasarım İlkeleri, Gestalt Teorisi