Oktay Arayıcı Oyunlarının Epik Diyalektik Tiyatroyla “İlişkisizliği”

Authors : Şeref Erol

Pages : 573-589

Doi:10.21602/sduarte.1569907

View : 79 | Download : 86

Publication Date : 2025-01-07

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada, Oktay Arayıcı’nın eserlerinin Bertolt Brecht’in epik-diyalektik tiyatro kuramıyla ilişkilendirilme iddiaları incelendi. Arayıcı’nın tiyatro oyunlarıyla, Brecht’in epik-diyalektik tiyatrosunda olduğu savlanan ilişkililiğin geçerli nedenlerinin olmadığının gösterilmesi, Arayıcı’nın tiyatro anlayışının özgünlüğü ve Geleneksel Türk Tiyatrosu ile olan ilişkisinin vurgulanması amaçlandı. Araştırmanın hipotezi olarak, Arayıcı’nın oyunlarıyla, Brecht’in tiyatro anlayışı arasında doğrudan bir bağlantının kurulamayacağı savlandı. Buna karşın Arayıcı’nın, Geleneksel Türk Tiyatrosu’nun göstermeci biçimi kullandığı öne sürüldü. Bu hipotez doğrultusunda, araştırmanın nesnesi olarak, Arayıcı’nın ve Brecht’in probleme uygun oyunları seçildi. Arayıcı’nın oyunları, Brecht’in kuramsal metinleri ve tiyatro anlayışıyla karşılaştırmalı olarak incelendi; karakterlerin psikolojik derinliği, olay örgülerinin yapısı ve dramaturjik özellikler analiz edildi. Arayıcı’nın oyunlarının Geleneksel Türk Tiyatrosu ilkelerine, Brecht’in ise modern tiyatro dili olan epik-diyalektik tiyatro ilkelerine ait olduğu, tiyatronun yapısal unsurlarıyla ilişkilendirilerek, açığa çıkarılması hedeflendi. Bu iki tiyatro örneğinin yapısal uygunlukları ve uygunsuzlukları, oyun metinleri ve oyunların sahnelenmeleri incelendi. İnceleme, ilgili kaynak metinler aracılığıyla, karşılaştırmalı eleştirel yöntemle çözümlenerek belirli hale getirilmeye çalışıldı.
Keywords : Epik-Diyalektik Tiyatro, Geleneksel Türk Tiyatrosu, Gestus