Yumuşak ve Sert Su Koşullarinda Karadeniz alabaliği (Salmo coruhensis) Dokularinda Civa (Hg) Birikiminin Belirlenmesi

Authors : Bülent Verep, Tanju Mutlu, Turan Yüksek, Aydın Aytaç Gürdal

Pages : 19-26

Doi:10.35229/jaes.387681

View : 21 | Download : 9

Publication Date : 2018-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada yumuşak ve sert su koşullarında 30 gün boyunca Civa-II-klorüre maruz bırakılan Karadeniz alabalığı insert ignore into journalissuearticles values( Salmo coruhensis );`nın çeşitli dokularında ağır metal olarak civa birikimi araştırılmıştır. Ağır metal içeren sucul ortamın oluşturulduğu akvaryumlarda Civa-II-klorür konsantrasyonları 0.05 ve 0.5 mg/L olarak alabalıklar için akut konsantrasyonların altında insert ignore into journalissuearticles values(96h-LC 50 :0.81 mg/L); olacak şekilde ayarlandı. 30 gün boyunca yumuşak ve sert su koşullarında her iki konsantrasyondaki Civa-II-klorür konsantrasyonlarına maruz bırakılan balık bireylerinin solungaç, kas, karaciğer ve içorganlarını içeren çeşitli doku örnekleri alındı. Bu doku örneklerinde biriken metal seviyeleri ICP-OES sistemiyle hidrür metodu kullanılarak analiz edildi.                 Analiz sonuçları incelendiğinde, düşük konsantrasyonda Civa-II-klorüre insert ignore into journalissuearticles values(0.05 mg/L); maruz bırakılan balık bireylerinin dokularında yumuşak su ortamında ortalama 0.105 mg/kg civa birikimi söz konusu iken sert su koşullarında 0.062 mg/kg civarında olacak şekilde çok daha az miktarda olduğu görülmüştür. Diğer yandan yüksek konsantrasyonda insert ignore into journalissuearticles values(0.5 mg/L); ise balık doku örneklerinde civa birikiminin düşük konsantrasyona göre yüksek düzeyde yumuşak su koşullarında 0.628 mg/kg iken sert su koşullarında 0.193 mg/kg düzeyinde birikim olduğu görülmektedir. Dolayısıyla Doğu karadeniz tatlısu kaynakları ve belirli dönemlerde deniz kıyılarında yaşayan, bölge açısından endemik bir tür olarak bilinen Karadeniz alabalığının civa kirliliği durumunda dokularında ağır metal birikiminin yumuşak su koşullarında sert sulara nazaran çok daha fazla birikim olacağı belirlenmiştir. Doğu Karadeniz tatlısu kaynaklarının çok yumuşak su karekterinde olması bu açıdan oldukça önemlidir. Diğer yandan doku örneklerinde oluşan metal birikimi incelendiğinde karaciğer>içorganlar>solungaç>kas şeklinde sıralanmış olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, yüksek konsantrasyonda insert ignore into journalissuearticles values(0.5 mg/L); Civa-II-klorüre maruz bırakılan bireylerdeki ağır metal birikiminin yumuşak su koşullarında Türk Gıda Kodeksi ve Su Ürünleri Kanuna göre belirlenen sınır değeri insert ignore into journalissuearticles values(0.5 mg/kg); aştığı halde sert su koşullarında altında kaldığı görülmüştür.
Keywords : Karadeniz alabalığı, Ağır metal, biyoakümülasyon, civa, ICP OES