Doğu Karadeniz Havzası Akarsularındaki Su Kalitesinin Dağılışı ve Değerlendirilmesinin CBS (Coğrafik Bilgi Sistemleri) Kullanılarak Belirlenmesi

Authors : Bülent VEREP, Ali Erdem ÖZÇELİK, Turan YUKSEK

Pages : 725-742

Doi:10.35229/jaes.836736

View : 17 | Download : 4

Publication Date : 2020-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Karadeniz, ülkemizle birlikte 6 farklı ülkenin kıyısının bulunduğu ve birçok ekolojik problemleri olan uluslararası nitelikte bir iç denizdir. En uzun kıyı şeridinin Türkiye sınırları içerisinde bulunan Karadeniz; deniz balıkları avcılığında ve Türkiye su ürünleri üretiminde önemli bir yere sahiptir. Hidrojen sülfür nedeniyle ortalama 150 m derinlikten sonra sucul yaşamın olmadığı Karadeniz’in tuzluluk oranı %o 17-18 oranında değişmektedir. Karadenizi besleyen akarsuların insert ignore into journalissuearticles values(örneğin: Tuna, Dinyeper, Dinyester, Çoruh, Doğu Karadeniz akarsuları, Yeşilırmak, Kızılırmak ve Sakarya, vb); su kalitesi onun Türkiye denizleri içerisinde en besleyici ve verimli deniz olmasında önemli rol oynamaktadır. Bu çalışmada, Karadeniz’i besleyen önemli su kaynaklarından olan Doğu Karadeniz Havzası yüzey sularının sucul yaşam ve sulama açısından kalitesinin ve dağılışının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu değerlendirme jeoistatistik yöntemler kullanılarak Coğrafi Bilgi Sistemleri insert ignore into journalissuearticles values(CBS); destekli olarak gerçekleştirilen analizlere göre yapılmıştır. Çalışmada Doğu Karadeniz havzasındaki 11 farklı akarsuyun yüzey sularına ait 17 fiziko-kimyasal su kalitesi parametresine ait aylık sonuçlar kullanılmıştır. Verilerin dağılışı ve haritalandırılması, ArcInfo/ArcMap10.0 paket programı destekli olarak CBS ortamında ve jeoistatiksel yöntemler kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre havza akarsularının yüzey su kalitesi açısından genel karakteristikleri ılıman, hafif alkali, düşük mineralli, yağışlı dönemlerde bulanık diğer dönemlerde ise düşük bulanıklığa sahip, havzanın doğu bölgelerindeki akarsular yumuşak su karakteri gösteriyorken batı kesimlerindeki akarsular orta sert, çok düşük düzeyde organik madde ihtiva eden, düşük sülfatlı, amonyum ve nitrat açısından yüksek kaliteli, nitrit açısından ise az kirlenmiş, düşük fosfat ve silikatlı bir su karakteri arz etmektedir. Bu çalışma, diğer sahalar için yapılacak benzer çalışmalarda CBS tekniklerinin rahatlıkla kullanılabileceğini göstermiştir.
Keywords : Coğrafi Bilgi Sistemleri CBS, , Doğu Karadeniz Havzası, Su kalitesi, Yüzey suları