Sucul Hayvanlarında ve Su Ürünlerinde SARS-CoV-2 (COVID-19) Virüsünün Varlığı

Authors : Nihed AJMİ, Muhammed DUMAN

Pages : 145-155

Doi:10.35229/jaes.1062753

View : 14 | Download : 5

Publication Date : 2022-06-30

Article Type : Review Paper

Abstract :Dünya tarihinde günümüze kadar çok sayıda pandemik hastalık ortaya çıkmış ve bu hastalıklar milyonlarca insanı etkilemiştir. Özellikle tarihe damga vuran pandemiler içerisinde ilk kayıtlarda kara ölüm insert ignore into journalissuearticles values(black death); olarak bilinen veba dünya nüfusunun % 17-54’ünün ölümüne yol açan bir hastalık olarak kayıtlara geçmiştir. 2019 yılında ortaya çıkan ve coronavirüs ailesine ait olan SARS CoV-2 virüsünün salgın oluşturması ve pandemik bir enfeksiyona dönüşmesi ile birlikte 342 milyondan fazla insanda pozitif vaka saptanmış ve 5,5 milyondan fazla insan ise hayatını kaybetmiştir. Ortaya çıkan bu büyük salgın halen daha etkilerini devam ettirirken başta vizon insert ignore into journalissuearticles values(Neovison vison); olmak üzere köpek, kedi gibi evcil hayvanlarda da pozitif vakalar olduğu tespit edilmiştir. Özellikle Danimarka, Hollanda ve Finlandiya gibi ülkelerde Covid-19 pozitif çıkan hayvanlar itilaf edilmektedir. Günümüze kadar olan pandemik salgınlardan farklı olarak Covid-19 pandemisi daha geniş coğrafyalara dağılmış ve çok sayıda hayvan türünü de etkileyerek bu konuda önemli bir araştırma konusu olmuştur. SARS-CoV-2’nin ilk olarak yarasalardan insanlara geçtiğine dair raporlar bulunması ile birlikte bu viral etken zoonotik olarak kabul edilmiştir ancak yarasalar dışında diğer hayvanlardan insanlara geçişi konusunda tam olarak bir bulaşma yolu gösterilmemiştir. İnsanlar arasında başta solunum yolu ile bulaşma gösteren virüsün hem evcil hayvanlardan hem de tüketilebilir gıdalardan insanlara geçişi konusunda büyük bir risk olmadığı bildirilmektedir. Karasal hayvanlarda çok sayıda rapor olmasına rağmen sucul hayvanlarda veya akuatik çevrede SARS-CoV-2’nin varlığı ve sucul hayvanlarda COVID-19 bulaşı konusunda çalışmalar devam etmektedir. Bu çalışmada SARS-CoV-2’nin akuatik ortamda canlılığı, sucul ekosisteme ve su hayvanlarına geçişi ve dolayısıyla su ya da su ürünleri yoluyla insanlara oluşturacağı riskler derlenmiştir.
Keywords : Balıklarda Coronavirüs, Su Ürünlerinde nCOVID 19, Akuakültürde Coronavirüs