Sanatta Kanguru ve Osmanlı Dönemi Çanakkale Seramiklerinde Görülen Kanguru Biçimli Bibloların Araştırılması

Authors : Azize Melek ÖNDER

Pages : 369-384

View : 14 | Download : 5

Publication Date : 2019-07-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı imparatorluğunun 15. yüzyıldan 20. yüzyılın başlarına kadar uzanan geniş zaman diliminde üretildiği bilinen seramik, farklı merkezlerin varlığı sebebiyle günümüze kadar gelebilmiştir. Bu merkezlerin en önemlilerinden olan İznik, Kütahya ve Çanakkale, Osmanlı devletinin kurulmasından yıkımına kadar olan sürenin tamamını eksiksiz bir şekilde doldurmaktadır. 16-17 yüzyıllarda Osmanlı döneminde üretilen seramikler gerek teknik, gerekse sanatsal yönlerden en mükemmel çağını yaşamıştır. İznik bu dönemde seramik üretim merkezi olmuştur. 17. yüzyıldan itibaren renk ve sırlarda başlayan olumsuz değişmeler, zamanla kalitesinin düştüğü, 18. yüzyılda ise tamamen gerilemeye başladığı görülür. İznik’ten ayrı üretim yapan Kütahya bu dönemde önemli seramik merkezi olarak öne çıkmaktadır. 17-20. yüzyıllar arasında Çanakkale, Kütahya seramikleri ile birlikte üretim yapan bir diğer merkez olarak bilinmektedir. Kütahya’da seramik üretimini durması ile birlikte Çanakkale seramikleri önem kazanmıştır. Çanakkale’de üretilen birçok kapalı (küp, kavanoz, sürahi. v.b.) ve açık (tabak, kâse. v.b.) formlu seramik bulunmaktadır. Bu tip seramiklerin haricinde biblo olarak isimlendirilen hayvansal biçimli kaplara da rastlanmıştır. Bibloların arasında en dikkat çeken hayvansal biçimli kaplar arasında “kanguru” olarak isimlendirdiğimiz formlar bulunmaktadır. Türk sanatında yer almayan kanguru biçimlerinin birden bire Çanakkale seramiklerinde görülmesi ve araştırmacılar tarafından ele alınmaması sebebiyle araştırma amacımızı oluşturmuştur. Bu çalışma, yaşam alanı Avustralya olan kanguruların dünya sanatında görülmeye başladığı zaman aralığını belirleyebilmek ve Osmanlı döneminin önemli seramik merkezlerinden birisi olan Çanakkale’de görülen Kanguru biçimli bibloların kimlerden, nerelerden etkilenerek seramik biblo haline getirildiklerini tespit edebilmek amacını taşımaktadır. Bu konu da yapılan çalışmalara bakıldığında Çanakkale seramikleri konusunda genel bir bilgi verildiği görülmektedir. Kaynaklarda, çalışılan bu konu hakkında detaylı bir bilgiye rastlanmamaktadır.
Keywords : Kanguru, Osmanlı Dönemi, Çanakkale, Seramik, Biblo