Toplumsal Bellek Kaydı Olarak Ara Güler’in Meyhane Fotoğrafları

Authors : Melis YENİCİ

Pages : 557-577

Doi:10.26650/artsanat.2020.14.0021

View : 10 | Download : 8

Publication Date : 2020-07-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Fotoğrafın belge özelliği taşıması, icadından bu yana toplumsal bellek ile ilişkisi sorgulanan bir araç olmasını sağlamıştır. Bu çalışmada da, Türk fotoğrafçılığının önde gelen isimlerinden Ara Güler’in, İstanbul meyhane kültürünü yansıtan fotoğraflarının toplumsal bellek bağlamında incelenmesi amaçlanmaktadır. Fotoğrafın toplumsal bellek ile olan ilişkisi sadece görsel anlatı boyutunda değil, sosyolojik olarak da irdelenmiştir. İlk bölümde Maurice Halbwachs’ın geliştirdiği toplumsal bellek kuramı ve Jan Assmann’ın geliştirdiği kültürel bellek kuramları daha sonra toplumsal bellek ile bağlantısı olan fotoğraf türü ve belgesel fotoğrafçılık tarihsel olarak açıklanmıştır. İkinci bölümde İstanbul meyhane kültürü aktarılmıştır. Tarihi 3000 yıl öncesine uzanan İstanbul, bir liman kenti olması sebebiyle güçlü bir meyhane geleneğine sahiptir, ikinci bölümün devamında da bu güçlü gelenek, Evliya Çelebi’nin 17. yüzyıl İstanbul’undaki meyhaneler ve oradaki yaşam ile ilgili aktardığı geniş bilgiler ışığında incelenmiştir. Bu bölümün sonunda Türk fotoğrafçılığının önde gelen isimlerinden Ara Güler’in 50’li ve 60’lı yıllarda İstanbul’un koltuk meyhanelerinde ve sazlı meyhanelerinde çekmiş olduğu fotoğraflar ve bu fotoğrafların toplumsal bellek ile bağlantısı aktarılmıştır. Güler’in çektiği bu fotoğrafların bugün artık nostaljik bir kavram olarak görülen bu tür meyhaneleri hatırlayabilmemiz için birer işaret noktası ve önemli toplumsal bellek kayıtları olduğu sonucuna varılmıştır.
Keywords : Toplumsal Bellek, Belgesel Fotoğraf, Ara Güler, Meyhane