An Important Space in the Traditional Turkish Life Culture: “Başoda” in Ottoman Period Nicosia Houses

Authors : Zihni TURKAN, Ergül KOŞANLAR

Pages : 497-527

Doi:10.26650/artsanat.2022.17.930610

View : 19 | Download : 8

Publication Date : 2022-01-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Geleneksel Türk Evi, Türklerin Orta Asya’daki göçebe yaşamlarındaki çadırdan itibaren Türk yaşam kültürüyle biçimlenmiş; son şeklini 19. yüzyılda alarak, Anadolu’da ve Osmanlı egemenliği altındaki diğer coğrafyalarda tipik ev karakterini teşkil etmiştir. Türk Evi’nde, önemli bir karakteristik teşkil eden plan şeması, kat adedi ile katların kullanımı, yalın cephe, cumba, eğimli çatı ile geniş ahşap saçaklar, sofa, çok amaçlı odalar ve avlunun yanı sıra evin en büyük ve en önemli odası olan Başoda, geleneksel yaşam kültüründe misafire verilen değerle tasarlanmıştır. Evin, aydınlatma, havalandırma ve manzara açılarından en avantajlı konumunda yer alan Başoda’nın iç mekân ögeleri olan döşeme, duvar ve tavanları, malzeme, biçim ve süsleme olarak da özgün niteliğe sahiptir ve âdeta geleneksel yaşam felsefesini yansıtmaktadır. Kıbrıs’ın Osmanlı Dönemine (1571-1878) ait zengin kültür mirası içerisinde önemli bir yere sahip 19. yüzyıl Türk Evleri, diğer coğrafyalardaki örnekleri gibi Türk yaşam kültürüne göre biçimlenmiş ve Başodaları da misafir için özenle düzenlenerek tasarlanmıştır. Araştırmamızda gerçekleştirdiğimiz literatür taraması ve alan çalışmaları sonucunda elde edilen bulgular, geleneksel yaşam kültürü ile biçimlenen Geleneksel Türk Evleri’nde misafire verilen önemi, Anadolu dışındaki coğrafyaların yanı sıra Kıbrıs’taki 19. yüzyıl evlerinin başodalarında da ortaya çıkarmaktadır.
Keywords : Lefkoşa, Kıbrıs, Türk, Mekân, Misafir