Osmanlı Minyatür Sanatında Ağaç Türleri (16. Yüzyıl)

Authors : Tuba AZAKLI

Pages : 49-77

Doi:10.26650/artsanat.2023.19.1134702

View : 11 | Download : 9

Publication Date : 2023-01-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Tarih boyunca sanatın her şubesinde motif olarak karşılaşılan ağaç mefhumu, her bir sanat özelinde çeşitli araştırma ve çalışmalara konu olmaktadır. Bu bağlamda minyatürlerde kompozisyonun ayrılmaz parçası ve mühim bir unsuru olan ağaçların, türleri yönüyle incelenmesi değerlidir. Araştırma kapsamında Osmanlı minyatür sanatındaki ağaç türleri, 16. yüzyıla ait çok sayıda yazma eser üzerinden incelemeye tabi tutulmuştur. Klasik dönemin zengin örnekleri üzerinden yapılan bu tahlillerde tarih kaynakları, seyahatnameler ve belgelerin kullanılmasının yanı sıra ağaç türlerinin tespitinde botanik ilminden yararlanılmıştır. İncelemeler ışığında 16. yüzyıl minyatüründe, Doğu’daki fantastik bezemenin yerini alan realist tavrın ağaç örneklerine büyük ölçüde yansıdığı ve ağaçların minyatürün belgesel değerine katkı sağladığı görülmüştür. Örneklerde tabiat unsurlarının gerçek görünümüne yaklaştığı ve ağaç türlerinin belirginleştiği fark edilmektedir. Bulgular neticesinde, betimlenen coğrafyayla uyumlu olarak Osmanlı minyatüründe tabiattaki ağaç türlerinin birçoğunun teşhis edilebildiği söylenebilir. Dönemin minyatürlerinde görülen ağaç türleri arasında servi, bahar dalı, çınar, hurma ile birlikte meyve ağaçları, iğne yapraklı ağaçlar, kavak, at kestanesi, meşe ve türü belirgin biçimde anlaşılan istisnai ağaç örneklerine de tesadüf edilmiştir. Yapılan bu çalışma 16. yüzyıl Osmanlı minyatürünün ne denli zengin ağaç envanterine sahip olduğunu ortaya çıkarmanın yanı sıra dönemin üslup ve tasarım çeşitliliğini de gözler önüne sermektedir.
Keywords : Osmanlı Sanatı, Minyatür Sanatı, Ağaç, Türk Sanatı, Sanat Tarihi, Ottoman Art, Miniature Art, Tree, Turkish Art, Art History