Troya Müzesi’nde Bulunan Bizans Dönemi Metal Aydınlatma Araçları

Authors : Oğuz KOÇYİĞİT

Pages : 329-353

Doi:10.26650/artsanat.2023.20.1289454

View : 93 | Download : 95

Publication Date : 2023-07-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Antik çağda Troas, Bizans döneminde ise Hellespont olarak adlandırılan Çanakkale yöresinin kültürel mirasının korunması ve sergilenmesine odaklanan Troya-Çanakkale Müzesi’nde bugün hatırı sayılır miktarda Bizans eseri bulunmaktadır. Bu eserlerin önemli bir kısmını da aydınlatma araçları oluşturmaktadır. Her biri birbirinden farklı ve değişik aydınlatma tekniklerine ait bu eserlerin küçük bir bölümü pişmiş toprak olmasına rağmen çoğunlukla metal malzemeden üretilmiştir. Bunlar arasında Orta ve Geç Bizans Dönemi’ne ait sınırlı sayıda örnek bulunmakla birlikte, büyük kısmı Erken Bizans Dönemi’ne tarihlendirilmektedir. Bu çalışmanın konusunu kandiller başta olmak üzere, kandil taşıyıcıları, kandil diskus kapakları ya da cam kandil askıları ve polykandilion gibi çeşitli aydınlatma araçlarına ait eserler grubu oluşturmaktadır. Troya Müzesi koleksiyonunda bulunan ve toplam sayıları yirmi üç olan söz konusu bu metal eserlerin on dördü 1930’lu yıllarda müzeye teslim edilen F. Calvert koleksiyonuna ait olup diğerleri satın alma ya da bağış yoluyla müze koleksiyonuna dâhil edilmiştir. Dolayısıyla bu çalışmada Troya Müzesi’nde bulunan küçük bir grup aydınlatma aracı üzerinden Bizans Dönemi’nde aydınlatmada kullanılan yaygın yöntem ve tekniklerin neler olduğu ve Erken Bizans Dönemi’nde aydınlatma probleminin nasıl çözümlendiğine dair genel bazı sorunlara katkı sunmak amaçlanmaktadır.
Keywords : Çanakkale, Troya Müzesi, Bizans, aydınlatma teknikleri, kandil, polykandilion