Edirne Üç Şerefeli Cami’de Hükümdarın Temsili: Yok Olan Mahfil-i Hümâyûn ve Kasr-ı Hümâyûn

Authors : N. Çiçek Akçıl Harmankaya

Pages : 1-25

Doi:10.26650/artsanat.2024.21.1363894

View : 290 | Download : 285

Publication Date : 2024-01-31

Article Type : Research Paper

Abstract :İslam mimarisinde hükümdarların maiyetleriyle birlikte namaz kılmasına tahsis edilen birimlere maksûre veya mahfil denmektedir. Padişahların cuma ve bayram namazlarını kılmaları için özellikle selatin camilerinde yer alan bu birimler, “hünkâr mahfili” veya “mahfil-i hümayun” olarak da adlandırılmaktadır. Bu örneklerden biri olan Edirne Üç Şerefeli Cami’deki hünkâr mahfili bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Üç Şerefeli Cami II. Murad tarafından 1437-1447 yılları arasında mimar Muslihiddin’e inşa ettirilmiştir. Adını üç şerefeli minaresinden alan yapı Osmanlı mimarisinde merkezî planı ve şadırvanlı-revaklı avlusuyla son derece önemlidir. Caminin güneydoğu köşesinde bir hünkâr mahfilinin bulunduğu bilinmekte olup bu mahfil, 1753, 1759 ve 1763 tarihli tamir keşif belgelerinde “mahfil-i hümâyûn” olarak belirtilmektedir. Caminin güney doğu cephesinde kıble yönündeki ilk penceresi kapı olacak şekilde dönüştürülen mahfile, kıble yönünde sonradan bir hünkâr kasrı eklendiği anlaşılmaktadır. Günümüzde mevcut olmayan mahfil ve kasır 1935 yılında yıkılmıştır. Bu çalışma kapsamında yok olan söz konusu hünkâr mahfili ve kasrı tanıtılarak mimari özellikleri ve inşa geleneği bakımından benzer örnekler ile değerlendirilmiştir.
Keywords : Edirne, Üç Şerefeli Cami, Hünkâr Mahfili, Hünkâr Kasrı, Mimarlık Tarihi