Mimarbaşı Kasım Ağa ve Vakfı Üzerine

Authors : Aysu Ateş

Pages : 103-135

Doi:10.26650/artsanat.2024.21.1365164

View : 122 | Download : 127

Publication Date : 2024-01-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Sanat ve siyaset ilişkilerinin içe içe geçtiği 17. yüzyılın mimarlık ortamında, çağın dikkat çeken isimlerinden birisi Mimar Kasım Ağa’dır. Mimarlıktan ziyade saray entrikalarına katılan ve devrin siyasi otoritesini temsil eden valide sultan, sadrazam ve padişah hocası gibi kişiler ile yakın ilişki kuran Kasım Ağa, yakın dostu Köprülü Mehmed Paşa’yı sadarete getirme yönündeki çabalarıyla Osmanlı siyasetinde de etkin rol oynamıştır. 1651 yılında başmimarlığı bırakarak Valide Hatice Turhan Sultan’ın kethüdası olan Kasım Ağa, siyasi bağları sebebiyle Osmanlı kroniklerinde geniş yer bulmuştur. Siyasal nüfuzunun da etkisiyle zamanla edindiği maddi güç sayesinde başkent İstanbul’da kendi adına bir dârülhadis ve kökeninin dayandığı Balkanlarda külliye, çeşmeler, han, köprü ve suyolları inşa ettirmesi dolayısıyla aynı zamanda yüzyılın mimar-banileri arasındadır. 1641 yılında kendi adına vakıf kuran Kasım Ağa’nın ağırlıklı olarak vakfiyesi üzerinden ele alındığı bu çalışmada, inşa ettiği yapıların yanı sıra, mimarın kökeni, İstanbul’daki konağı, aile üyeleri, mimarlık süreci ve siyasi mücadeleleri incelenmiştir. Kasım Ağa Vakfiyesi, Osmanlı arşiv belgeleri, vakayinameler ve kadı sicillerine dayanarak Kasım Ağa’nın yaşamı çok yönlü olarak irdelenmeye çalışılmıştır.
Keywords : Kasım Ağa, Başmimar, Mimarlık Tarihi, Osmanlı Mimarisi, 17 Yüzyıl