Selçuklu Dönemi’nden Bir Mezar Anıtı: Halil Dede Türbesi

Authors : Esra Tokat

Pages : 173-198

Doi:10.26650/artsanat.2024.22.1474218

View : 64 | Download : 50

Publication Date : 2024-08-08

Article Type : Research Paper

Abstract :Zaman içerisinde çeşitli sebeplerle zarar görmüş mimari yapıların varlığının sürdürülmesi ve geleceğe aktarılması, onarım faaliyetleri ile mümkündür. Ancak yapıların ileri düzeyde bozulmaya maruz kaldığı bazı durumlarda yapılan müdahaleler, eserin özgün kimliğini gölgelemekte, onarım gördüğü dönemin karakterine bürünmesine sebep olabilmektedir. Bu durum, inşa kitabesi bulunmayan veya herhangi bir yazılı kayıtta bahsi geçmeyen eserler için tarihlendirme sorununu da beraberinde getirmektedir. Çalışma kapsamında, daha önce mimarlık ve sanat tarihi literatüründe yer verilmemiş olan Nevşehir’in Ürgüp İlçesi, Aktepe Köyü’nde bulunan ve Selçuklu döneminin Horasan erenlerinden olan Halil Dede’ye atfedilen Halil Dede Türbesi plan, malzeme ve süsleme özellikleri bağlamında ele alınmıştır. 19. yüzyıla ait bir onarım kitabesi dışında hakkında hiçbir bilgi bulunmayan yapının menşei ve tarihlendirilmesi araştırmaya konu edilmiştir. Yerinde incelenen eser, fotoğraflama ve kroki çizimi yöntemleriyle belgelenmiş, Anadolu’nun farklı bölgelerinde benzer mekân kurgusuna sahip örnekler ile karşılaştırılmıştır. Böylece söz konusu eserin üslup özellikleri ve Halil Dede’nin kimliğine ilişkin tüm veriler göz önüne alındığında yapının 14. ve 15. yüzyılları kapsayan zaman dilimi içerisine tarihlendirilebileceği kanaate varılmıştır.
Keywords : Mimari miras, Selçuklu Mimarisi, Türbe, Nevşehir, Aktepe Köyü, Halil Dede