Özel Gereksinimli Bireylerin Bakım Vericilerinin Bakım Yükü ve Algılanan Sosyal İzolasyon Durumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Authors : Tuba Eryiğit, Mazlum Çevik, Beyza Erdoğan, Berfin Baran Karasu, Ulaş Erdoğan, Nefise Özok Bulut

Pages : 126-139

View : 49 | Download : 94

Publication Date : 2024-08-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Giriş: Özel gereksinimli çocuklar gelişim süreçleri boyunca normal bakım gereksinimlerine ek olarak bakım ihtiyacına sahiptir. Gerekli bakım ve destekleri sağlayan bakım vericilere birtakım yükler binmektedir. Amaç: Bu çalışmada özel gereksinimli bireylerin bakım vericilerinin bakım yükü ve sosyal izolasyon durumları arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel tipte planlanan bu çalışmanın evrenini, Gedik Engelsiz Yaşam Uygulama ve Araştırma Merkezi’ne devam etmekte olan özel gereksinimli bireylerin bakım vericileri oluşturdu. Çalışma verileri Mart 2023-Haziran 2023 tarihleri arasında toplandı. Verilerinin toplanmasında; bakım vericilerin sosyo demografik özelliklerini içeren “Veri Toplama Formu”, algılanan bakım yükünü belirlemek için “Bakım Verme Yükü Ölçeği ve sosyal izolasyon durumu belirlemek için “Sosyal İzolasyon Ölçeği” kullanıldı. Bulgular: Bakım vericilerin yaş ortalamalarının 43,25±7,560 olduğu; %58,3’ünün ilköğretim mezunu, %91,7’sinin evli, %91,7’sinin çalışmadığı, %94,4’ünün özel gereksinimli çocuğu günde dört saat ve üzeri zaman ayırdığı; %48,6’sının ise kendine iki-üç saat zaman ayırabildiği, %83,3’ünün gün içerisinde yorgun hissettiği, %12,5’inin ise gün içerisinde mutlu hissettiği belirlendi. Bakım verilen özel gereksinimli çocukların yaş ortalamalarının 14,62±7,50 olduğu, %69,4’ünün erkek olduğu, %91,7’sinin kardeşi olmadığı ve %76,4’ünün okula gittiği bulundu. Medeni durum, özel gereksinimli çocuk dışında bakmakla yükümlü olunan kişi ve gün içerisinde yorgun hissetme durumlarına göre Zarit Bakım Yükü Ölçeği puan ortalamaları istatistiksel olarak anlamlı bulundu (p˂0,05). Zarit Bakım Yükü Ölçeği ve Sosyal İzolasyon Ölçeği puanları arasında pozitif yönde ve yüksek düzeyde anlamlı bir ilişki bulunmaktadır (r=,728, p<0,01). Sonuç: Bu çalışma ile bakım vericilerin bakım yükünün; medeni durum, kronik hastalık tanısı, özel gereksinimli birey dışında bakmakla yükümlü olunan kişi varlığı, gün içerisinde kendini yorgun hissetme durumlarından etkilendiği belirlenmiştir. Bu sonuçlardan yola çıkarak; özel gereksinimli bireyin bakımının aile içerisinde desteklenerek devam etmesi konusunda aile eğitimleri verilmesi konusunda hassasiyet gösterilmesi gerektiği görülmektedir.
Keywords : Bakıcı yükü, Çocuk bakımı, Engelli çocuklar