XIX. Asır Türk-Fransız İlişkilerinde Dönüm Noktası: Napolyon’un Mısır’ı İşgali ve Sonrası Oluşan Diplomatik Durum

Authors : Yaşar DEMİR

Pages : 130-146

View : 37 | Download : 11

Publication Date : 2015-04-09

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı-Fransız diplomatik ilişkilerinin seyrinde kurumsal inisiyatifler kadar kişisel inisiyatifler de önemli rol oynamıştır. Bunlardan en önemlisi de ikili ilişkilerde var olan güvensizliğin artık kökleşmesine neden olan Napolyon Bonaparte’dır. Fransa’da 1789 devrimi sonrası oluşan sosyo-politik ortam, İngiltere ile olan ilişkiler ve Osmanlı Devleti’nin içinde bulunduğu askeri durumunun da etkisiyle Mısır’ın işgaline zemin hazırlamıştır. Mısır’ın işgali uzun bir süredir -çalkantılı da olsa- devam eden müttefiklik çerçevesinde gelişen ilişkilere darbe indirmiştir. Fransa bu girişimiyle Mısır’ı sömürge haline getirip İngiltere’nin Akdeniz ve Hindistan ticaretine darbeyi vurmayı hedeflemiştir. III. Selim’in reformlar yaparak devletin işleyişinde yeni düzeni kurma çabası içerisindeyken gerçekleşen bu olaya tek başına cevap verememiş ve topraklarını koruyamamıştır. Fransa’ya karşı ittifaklar arayışına girerek İngiltere ve Rusya’nın desteğiyle Fransız işgaline son verebilmiştir. Gelişen süreçte İngiltere Mısır’a yerleşmeyi gündemine almıştır. Çok geçmeden iç sebeplerden ötürü Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa Babıâli’ye başkaldırmış ve bu durum Batılı devletlerin Mısır’a yönelik emperyalist amaçlarından ve II. Mahmut döneminin askeri-ekonomik durumunun vahametinden dolayı uluslararası soruna dönüşmüştür. 
Keywords : Türk Fransız İlişkileri, Kolonyalizm, III Selim, Napolyon Bonaparte, Mehmet Ali Paşa, Fransanın Mısır politikası