ORTAOKUL TÜRKÇE DERS KİTAPLARINDA BULUNAN OKUMA- ANLAMA SORU VE ETKİNLİKLERİNİN BARRETT TAKSONOMİSİNE GÖRE İNCELENMESİ

Authors : Hatice Tatgil, Hatice Çiğdem Yıldırım

Pages : 617-638

View : 96 | Download : 99

Publication Date : 2024-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Öz: Ortaokul Türkçe ders kitaplarında bulunan okuma – anlama sorularının ve bu soruların dışında kalan diğer okuma – anlama etkinliklerinin Barrett taksonomisi olarak da bilinen “okuduğunu anlamanın bilişsel ve duyuşsal boyutlarının taksonomisi”nde yer alan basamaklara uygunluğunu tespit etmek amacını taşıyan bu çalışmada; nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi yoluyla 5, 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitapları incelenmiştir. Thomas C. Barrett (1968) tarafından geliştirilen bu taksonominin; basit anlama, yeniden düzenleme, çıkarımsal/ derin anlama, değerlendirme ve tepki şeklindeki alt basamaklarının ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki okuma – anlama soru ve etkinlikleri açısından nasıl bir dağılım gösterdiğini incelemek amacıyla hazırlanan kontrol listesi yardımıyla veri toplanmıştır. Betimsel analiz kullanılarak verilerin incelenmesiyle; ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan toplam 465 okuma – anlama sorusundan 311’inin basit anlama basamağında yer aldığı, okuma – anlama soruları dışında kalan diğer 153 okuma – anlama etkinliğinin ise 88’inin çıkarımsal/ derin anlama basamağında bulunduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bütün sınıf düzeylerindeki ders kitaplarında en az okuma – anlama sorusu yeniden düzenleme (n=2) ve en az okuma – anlama etkinliği tepki (n=15) basamağındadır. Buradan hareketle; üst düzey bilişsel süreçleri içeren okuma – anlama soru ve etkinliklerinin Türkçe ders kitaplarında sıklıkla yer almadığı, aynı zamanda okuma – anlama soru ve etkinliklerinin taksonominin basamakları ve sınıf düzeyleri açısından da oranlı bir dağılım göstermediği sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma kapsamında ulaşılan bu sonuçlar alan yazında yapılmış benzer çalışmalarla da parallellik göstermektedir. Anahtar Sözcükler: Türkçe ders kitapları, okuma – anlama, Barrett taksonomisi, soru, etkinlik.
Keywords : Türkçe ders kitapları, okuma – anlama, Barrett taksonomisi, soru, etkinlik.